Εξι είναι τα κρίσιμα ερωτήματα σχετικά με τη διαδικασία παροχής ψήφου εμπιστοσύνης στην Κυβέρνηση που ξεκίνησε σήμερα:

1Οφειλε ο Πρωθυπουργός να ζητήσει την παροχή ψήφου εμπιστοσύνης; Κανείς δεν μπορούσε να υποχρεώσει τον Πρωθυπουργό να υποβάλει πρόταση παροχής ψήφου εμπιστοσύνης. Ομως η απώλεια της δεδηλωμένης συνιστούσε τον σοβαρότερο πιθανό λόγο για να ζητήσει την επιβεβαίωση της εμπιστοσύνης της Βουλής. Πρακτικά η υποβολή της πρότασης αυτής αποτελούσε μονόδρομο για τον Πρωθυπουργό εφόσον ήθελε να αποφύγει την προκήρυξη πρόωρων εκλογών.

2 Τι όπλα είχε στη φαρέτρα της η Αντιπολίτευση; Η μόνη δυνατότητα της Αντιπολίτευσης ήταν η κατάθεση πρότασης δυσπιστίας κατά της Κυβέρνησης, που για να γίνει δεκτή θα έπρεπε να υπερψηφιστεί από τουλάχιστον 151 βουλευτές.

3 Ποια είναι η απαιτούμενη πλειοψηφία για την παροχή ψήφου εμπιστοσύνης; Σύμφωνα με το Σύνταγμα (άρθρο 84) η πρόταση για παροχή ψήφου εμπιστοσύνης που κατέθεσε ο Πρωθυπουργός αρκεί να υπερψηφιστεί από την πλειοψηφία των παρόντων βουλευτών, συγκεντρώνοντας τουλάχιστον 120 θετικές ψήφους.

4Γιατί ο Πρωθυπουργός έθεσε ψηλότερα τον πήχη, δηλαδή στην απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των βουλευτών (151); Η επιλογή του αυτή έχει κατ’ αρχάς πολιτική σημασία και αφορά το εύρος της νομιμοποίησης της Κυβέρνησης. Πρακτικά η συγκέντρωση μιας τέτοιας πλειοψηφίας σηματοδοτεί τη δυνατότητα της Κυβέρνησης να νομοθετεί χωρίς να αναζητά κάθε φορά κοινοβουλευτικές συμμαχίες.

5Ποιες θα είναι οι επιπτώσεις αν δεν συγκεντρωθούν οι προηγούμενες πλειοψηφίες; Σε περίπτωση που δεν συγκεντρωθεί η απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των βουλευτών, αλλά πλειοψηφία τουλάχιστον 120 βουλευτών, η Κυβέρνηση θα έχει μεν λάβει ψήφο εμπιστοσύνης, όμως είναι προφανές ότι η διάρκεια του βίου της θα είναι πλέον περιορισμένη. Αν δεν συγκεντρώσει ούτε την πλειοψηφία των 120, τότε η Κυβέρνηση θα πρέπει να παραιτηθεί αμέσως και, αν αποτύχει ο σχηματισμός νέας Κυβέρνησης που να μπορεί να λάβει την εμπιστοσύνη της Βουλής, θα προκηρυχθούν εκλογές.

6Αν συγκεντρώσει η Κυβέρνηση την απόλυτη πλειοψηφία των 151 βουλευτών, ο βίος της μπορεί να παραταθεί μέχρι το τέλος της βουλευτικής περιόδου και τη διενέργεια εκλογών τον ερχόμενο Οκτώβριο; Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, τυπικά η συνταγματική επιταγή θα έχει γίνει σεβαστή. Ομως η πλειοψηφία αυτή θα προκύψει χάρη στις ψήφους «αποστατών» από το κόμμα με το οποίο εκλέχθηκαν, στο πλαίσιο μιας εμφανούς ή λανθάνουσας συναλλαγής, με ανταλλάγματα υπουργικές θέσεις ή συμμετοχή στα ψηφοδέλτια του ΣΥΡΙΖΑ. Αυτό σημαίνει ότι η δημοκρατική νομιμοποίηση της Κυβέρνησης και η πολιτική της αξιοπιστία θα έχουν τρωθεί παρά τη συγκέντρωση της απόλυτης πλειοψηφίας. Αυτή τη διάσταση οφείλει συνεπώς να συνεκτιμήσει ο Πρωθυπουργός και να επισπεύσει τον χρόνο των εκλογών.

Ο Ξενοφών Κοντιάδης είναι καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου, πρόεδρος του Ιδρύματος Τσάτσου