Πίστωση χρόνου παρέχει η επιστήμη στις γυναίκες που εναποθέτουν τις ελπίδες για δημιουργία οικογένειας στο μέλλον, με τη μέθοδο της κατάψυξης ωαρίων. Και ενώ προ κρίσης τα ιατρικά προβλήματα ήταν η βασική αιτία που οι Ελληνίδες επέλεγαν τη λύση αυτή, οι ειδικοί διαπιστώνουν ότι η οικονομική αδυναμία, η επαγγελματική ανασφάλεια, αλλά και η επιλογή της εύρεσης εργασίας στο εξωτερικό εντείνουν την ανάγκη των γυναικών να παρατείνουν τη γονιμότητά τους. Σε κάθε περίπτωση, η κατάψυξη ωαρίων δεν αποτελεί πρόσφατη ανακάλυψη. Ηδη, από την αρχή της δεκαετίας του ’80 η έρευνα βρισκόταν σε προχωρημένο στάδιο, εντούτοις η φύλαξη των ωαρίων στον… πάγο διαπιστώθηκε ότι ήταν πρόκληση για τους επιστήμονες, καθώς αντιμετώπιζαν δυσκολίες – αντίθετα με την κατάψυξη εμβρύων και σπέρματος. Ο εντοπισμός της πηγής του προβλήματος ήταν η εύκολη υπόθεση: «Το ωάριο είναι το μεγαλύτερο κύτταρο του ανθρώπινου οργανισμού. Περιέχει 90% νερό με αποτέλεσμα κατά την κατάψυξη να δημιουργούνται κρύσταλλοι, που το κατέστρεφαν», εξηγεί ο δρ Μηνάς Μαστρομηνάς, χειρουργός γυναικολόγος-μαιευτήρας και ειδικός στην εξωσωματική γονιμοποίηση και σε προβλήματα γονιμότητας.

ΥΑΛΟΠΟΙΗΣΗ. Το 2004, ερευνητές από την Ιαπωνία εφηύραν μια νέα τεχνολογία, την υαλοποίηση (vitrification), με την οποία έγινε δυνατή ή κατάψυξη ωαρίων και έτσι σήμερα εφαρμόζεται παγκοσμίως. «Τα ποσοστά επιβίωσης των ωαρίων, τόσο κατά την κατάψυξη όσο και κατά την απόψυξη, είναι πλέον διεθνώς στο 95% – ποσοστό που καθιστά τη συγκεκριμένη τεχνική ιδιαίτερα επιτυχημένη», προσθέτει ο ειδικός. Το παράδοξο είναι ότι ενώ στις ΗΠΑ οι γυναίκες ανταποκρίθηκαν στη νέα μέθοδο με διάθεση απελευθέρωσης – είναι ενδεικτικό ότι το 2014 η Apple και το Facebook επέλεξαν να προσφέρουν στις γυναίκες υπαλλήλους τους ασφαλιστική παροχή κρυοσυντήρησης, έτσι ώστε να απαλλαγούν από το άγχος του οικογενειακού προγραμματισμού και να αφοσιωθούν στην καριέρα τους –  στη χώρα μας η ζήτηση αυξάνεται (κυρίως) για τους αντίθετους λόγους. Πιο συγκεκριμένα, τα βιοποριστικά προβλήματα και συνεπώς η αδυναμία δημιουργίας οικογένειας για οικονομικούς λόγους κάνει αρκετές Ελληνίδες να παγώνουν το βιολογικό τους ρολόι. Ο δρ Μαστρομηνάς, αναλύοντας τις εφαρμογές της συγκεκριμένης τεχνικής, σημειώνει: «Σε ό,τι αφορά την κλασική εξωσωματική, η κατάψυξη εμβρύων εγείρει ηθικά διλήμματα σε μία σημαντική μερίδα ζευγαριών. Επειτα από μία επιτυχημένη εγκυμοσύνη, τα κατεψυγμένα έμβρυα που είναι πλέον επιθήματα, μπορούν να καταστραφούν, να δωρηθούν ή να αποτελέσουν αντικείμενο έρευνας. Οι επιλογές αυτές όμως βρίσκουν αντίθετα τα συγκεκριμένα ζευγάρια. Δεν εγείρουν εντούτοις αντίστοιχους προβληματισμούς όταν εφαρμόζεται η μέθοδος της κατάψυξης ωαρίων». Επιπλέον και σύμφωνα με τον ειδικό, η τεχνική αυτή δίνει ανάσα και σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας, οι οποίες έχουν διαγνωσθεί με κακοήθεια. Η χημειοθεραπεία ή/και η ακτινοθεραπεία, στις οποίες υποβάλλονται, έχουν αρνητικές συνέπειες στη γονιμότητά τους γι’ αυτό και πλέον είθισται να καταψύχουν τα ωάριά τους πριν υποβληθούν σε αυτές. Οι κοινωνικοί λόγοι εντούτοις φαίνεται να κερδίζουν ολοένα και περισσότερο έδαφος, με τον δρα Μαστρομηνά να επισημαίνει ότι εν μέσω κρίσης η συγκεκριμένη μέθοδος έχει μεγάλη απήχηση. Ειδικότερα, δείχνουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον γυναίκες που δεν έχουν σύντροφο ή ναι μεν βρίσκονται σε σχέση αλλά ο σύντροφός τους βιώνει τον εφιάλτη της ανεργίας και της οικονομικής ανασφάλειας με αποτέλεσμα η δημιουργία οικογένειας να αποτελεί θέμα-ταμπού.

Η ΑΝΕΡΓΙΑ. «Η οικονομική ύφεση έχει δημιουργήσει κρίση και στις ανθρώπινες σχέσεις. Αλλά και  γυναίκες που έχουν μερική απασχόληση ή έχουν μείνει άνεργες, μεταθέτουν την οικογένεια για το μέλλον. Κάποιες που βρήκαν εργασία στο εξωτερικό, πριν φύγουν καταψύχουν ωάρια και δεν λείπουν και εκείνες που επενδύουν προς το παρόν στην καριέρα τους. Το φαινόμενο αυτό, για έμενα που δραστηριοποιούμαι πολλά χρόνια στον συγκεκριμένο χώρο, είναι πρωτόγνωρο», σχολιάζει ο ειδικός. Είναι ενδεικτικό ότι – σύμφωνα με εκτιμήσεις – από το σύνολο των κύκλων εξωσωματικής που γίνονται ετησίως, το 5% αφορά κατάψυξη ωαρίων. Αξίζει δε να σημειωθεί ότι το 2008 το αντίστοιχο ποσοστό ήταν μικρότερο του 1%. Τουλάχιστον, οι επιστημονικές εξελίξεις αποτελούν σύμμαχο των γυναικών, υπό τις δύσκολες αυτές συνθήκες. «Επειτα από την ηλικία των 35 ετών είναι γνωστό ότι η γονιμότητα της γυναίκας επιβαρύνεται με τον χρόνο. Μετά τα 40 έτη η επιβάρυνση αυτή είναι ιδιαίτερα σημαντική. Υπό το δεδομένο αυτό, οι γυναίκες καταψύχουν ωάρια, διατηρώντας τη γονιμότητά τους. Αλλωστε, η μήτρα δεν έχει χρονικούς περιορισμούς – παραμένει φιλική και δεκτική να κυοφορήσει, ανεξαρτήτως ηλικίας».

ΠΟΣΟΣΤΑ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ. Τι σημαίνει αυτό στην πράξη; Εάν μία γυναίκα ηλικίας 45 ετών έχει καταψύξει ωάρια πριν από μία δεκαετία, τότε τα ποσοστά επιτυχίας σε περίπτωση εξωσωματικής θα είναι αντίστοιχα με αυτά μιας 35άρας – δηλαδή πάνω από 50%. Σε κάθε περίπτωση, ο δρ Μαστρομηνάς προτείνει στις νέες γυναίκες να δημιουργήσουν μία «τράπεζα» με τουλάχιστον 10 έως και 15 ωάρια. Ο αριθμός αυτός όμως αυξάνεται ανάλογα με την ηλικία, καθώς μεγαλώνει αντίστοιχα και το ρίσκο για μη ποιοτικά ωάρια. «Υποβάλλονται σε μία κλασική διαδικασία διέγερσης εξωσωματικής με λήψη φαρμάκων, έτσι ώστε να γίνει λήψη 10 με 12 ωαρίων κατά την πρώτη φορά. Επειτα για να συμπληρωθεί ο απαιτούμενος αριθμός και εφόσον έχει δημιουργηθεί η βασική “δεξαμενή”, κάθε μήνα η γυναίκα έρχεται χωρίς άγχος, ώστε να γίνει η λήψη του ωαρίου κατά τον φυσικό κύκλο», εξηγεί ο ειδικός. Τα ωάρια που συλλέγονται φυλάσσονται σε ειδικά δοχεία υγρού αζώτου στους μείον 196 βαθμούς Κελσίου. Και παρότι θα μπορούσαν να διατηρηθούν επ’ άπειρον στο ψύχος, ο νομοθέτης επιτρέπει να γίνεται χρήση τους έως την ηλικία των 50 ετών. Σε ό,τι αφορά το κόστος της διαδικασίας, ανέρχεται στα 2.000 ευρώ, ενώ η ετήσια φύλαξή τους υπολογίζεται στα 200 ευρώ.