Οι πολιτικές εξελίξεις των τελευταίων εβδομάδων θυμίζουν μάλλον επιθεωρήσεις του παρελθόντος παρά την πολιτική μας ιστορία. Ο «Βαφτιστικός» με τα πατριωτικά του άσματα ταιριάζει ως μουσική υπόκρουση στις ενέργειες και τις παρενέργειες του απελθόντος υπουργού Εθνικής Αμύνης και η πλοκή του έργου στις μπαλαφάρες του.

Η πόλωση ασφαλώς δεν είναι νέο στοιχείο στον πολιτικό μας βίο. Με εξαίρεση τις πρώτες εκλογές μετά την πτώση της επίφοβης ακόμα δικτατορίας των συνταγματαρχών και της πρώτης κυβέρνησης Σημίτη, δεν μπορώ να θυμηθώ άλλη εποχή σχετικής ηπιότητας και συναίνεσης στο εκλογικό σώμα.

Ωστόσο η πόλωση που επικρατούσε ανάμεσα στα πρώτα μετεμφυλιακά κόμματα είχε ιδεολογικό περιεχόμενο – αυστηρή ή συμφιλιωτική πολιτική έναντι των ηττημένων της Αριστεράς. Η σημερινή πόλωση, ιδιαίτερα μετά τη σύμπραξη δύο πόλων του κομματικού φάσματος, δεν έχει παρά ελάχιστη ιδεολογική βάση, ενώ επικρατεί ο κυνισμός της εξουσιολαγνείας.

Νέο στοιχείο δεν είναι επίσης η προσχώρηση βουλευτών μικρών κομμάτων στα δύο μεγάλα και η τελική επικράτηση του διπολισμού. Νέο όμως φαινόμενο είναι ο ευτελισμός της Βουλής.

Το πολιτικό προσωπικό στη Βουλή του 1950-55 περιελάμβανε σημαντικές προσωπικότητες όπως των Ι. Σοφιανόπουλου, Γεώργιου Καρτάλη, Αλέξανδρου Σβώλου, Παναγιώτη Κανελλόπουλου, Κωνσταντίνου Τσάτσου, Γρηγόρη Κασιμάτη κ.ά. Τα ονόματα των πολιτικών που τώρα απασχολούν τη δημοσιότητα, πολύ απέχουν από τους προαναφερθέντες. Χαρακτηρίζονται από θράσος μάλλον παρά θάρρος. Επειτα η κοσμιότητα των ηγετών ήταν τότε υποδειγματική. Οταν οι δύο στρατιωτικοί αρχηγοί της συντηρητικής και της κεντροαριστερής παράταξης, Παπάγος και Πλαστήρας, απευθύνονταν ο ένας στον άλλον χρησιμοποιούσαν την προσφώνηση «στρατηγέ μου». Τι να πρωτοθυμηθούμε στις συζητήσεις της Βουλής των τελευταίων ημερών και τις φραστικές ανταλλαγές των αγορητών;

Η υποβάθμιση του Κοινοβουλίου δεν άρχισε βέβαια το 2015. Προηγήθηκαν έτη προετοιμασίας, αρχής γενομένης από την περίοδο 1981-1989. Ο «λαϊκισμός» αντικατέστησε φιλοσοφικά τη «δημαγωγία» του παρελθόντος. Η διαφορά βρίσκεται στην αποθέωση του χαμηλού μορφωτικού παρονομαστή έναντι της αριστείας η οποία προσβάλλεται συστηματικά από όλες τις πλευρές.

Η αριστεία ως αγαθό καλλιεργήθηκε μέσα στους κόλπους της ελληνικής οικογένειας σαν οδός διαφυγής από την κακομοιριά της υπαίθρου. Ως αρετή δεν αντικατέστησε στην κλίμακα των οικογενειακών αξιών την αφοσίωση στους ημετέρους. Οσο μάλιστα παγιώνεται η βελτίωση της ζωής του μέσου όρου τόσο η αριστεία ως στόχος υπολείπεται της αφοσίωσης στους ημετέρους. Για την Αριστερά η αριστεία παραμένει μια απροσδόκητη δωρεά της τύχης που δεν είναι δυνατό να κατανεμηθεί ισότιμα σε όλο τον λαό. Αντιμετωπίζεται συνεπώς με εχθρότητα και συνήθως αγνοείται, τουλάχιστον από την πλευρά αυτή του πολιτικού φάσματος.

Στην κυβέρνησή μας η αριστεία μάλλον διώκεται όταν γίνεται αντιληπτή ή αγνοείται όταν πρόκειται για την επικοινωνιακή ευχέρεια του αρχηγού του ΣΥΡΙΖΑ. Κατά τα άλλα, δεν διατρέχει κίνδυνο από αρίστους αφού ο Μπαλτάς εκδιώχθηκε και ο Πολάκης εξακολουθεί να κατέχει τα πρωτεία αναγνωρισιμότητας (μετά τον Καμμένο) χάρη στα ΜΜΕ.

Ο Θάνος Μ. Βερέμης είναι ομότιμος καθηγητής του ΕΚΠΑ