Στην εφήμερη «βασιλεία» του έχει πάντα τους ίδιους στόχους: να ξεσηκώνει το πλήθος, να μεταδίδει τα δικά του μηνύματα, να τονώνει την τοπική οικονομία. Και ας έχει πάντα άδοξο τέλος (στην πυρά!). Και ας εμφανίζεται με χίλια πρόσωπα: άλλοτε ως μεθύστακας, θαλάσσιο τέρας, ξεπεσμένος αριστοκράτης, κλόουν, πρίγκιπας, κόκορας, ξαπλωμένος σε ανάκλιντρο, καθισμένος σε θρόνο ή μέσα σε γόνδολα και άλλοτε ως Διόνυσος, Κένταυρος, Οδυσσέας, Μινχάουζεν, Ηρακλής ή περήφανος Ευρωπαίος. Ο Βασιλιάς Καρνάβαλος είναι πρωταγωνιστής στη μεγαλύτερη εκδήλωση της Πάτρας, το καρναβάλι της, το οποίο ουσιαστικά μετρά 190 χρόνια ιστορίας, μετά τα πρώτα μπαλ μασκέ σε σπίτια εύπορων Πατρινών, τους δημόσιους αποκριάτικους χορούς για τους φτωχότερους και τα περίφημα άνθινα άρματα – εντυπωσιακές κατασκευές από χιλιάδες γαρίφαλα και χρυσάνθεμα.

ΑΠΟ ΣΗΜΕΡΑ. Ειδικά φέτος αναμένεται να ξυπνήσει κάτι από το ένδοξο παρελθόν του πατρινού καρναβαλιού, το οποίο ξεκινά επισήμως σήμερα, αφού ανάμεσα στα άρματα που θα βγουν στους δρόμους της πόλης το επόμενο διάστημα θα είναι – ύστερα από πολλά χρόνια απουσίας – και ένα άνθινο. «Το Καρναβάλι που γράφει ιστορία και αναμνήσεις» είναι εξάλλου το θέμα των φετινών εκδηλώσεων με μια νοσταλγική νότα, όπως λένε οι αρμόδιοι της Κοινωφελούς Επιχείρησης Δήμου Πατρέων «Πατρινό Καρναβάλι». Συγκεκριμένα και σύμφωνα με τις ιστορικές αναφορές, άρμα εξ ολοκλήρου φτιαγμένο από φυσικά λουλούδια είχε παρουσιαστεί για πρώτη φορά στην Πάτρα το 1925, ενώ μεταπολεμικά το πρώτο που κατασκευάστηκε (από τον ανθοκόμο Νίκο Μαρούδα) ήταν στο καρναβάλι του 1952. Επρόκειτο για χρονιά – σταθμό στη διοργάνωση καθώς την ανέλαβε αποκλειστικά ο Δήμος Πατρέων. Μάλιστα ο Τύπος της εποχής περιέγραφε αναλυτικά τον Καρνάβαλο εκείνου του έτους, δημοσιεύοντας ότι ήταν «τεράστιος εις όγκον και ηγεμονικήν αλουργίδα περιβαλλόμενος», είχε «οινοστάζουσαν μύτην» και παρακινούσε «τους πιστούς του εις πότους και ευωχίαν»!

ΠΡΩΤΟΣΕΛΙΔΟ. Δεν ήταν βέβαια η πρώτη φορά που οι αποκριάτικες εκδηλώσεις της Πάτρας γίνονταν χτύπημα σε πρωτοσέλιδα. Για την ακρίβεια, όπως προκύπτει από τα αρχεία του Μουσείου Τύπου Πατρών, οι δημοσιογράφοι κατέγραφαν κάθε χρονιά την απήχηση του καρναβαλιού και βεβαίως την επιρροή του στην οικονομία της πόλης. «Εις 132.400 αναβιβάζονται αι επισκέπται του καρναβαλιού. Εσημείωσαν πλήρη επιτυχία αι εορταί» έγραφε ο «Νεολόγος Πατρών» στις 10 Μαρτίου 1965. «Εορτάσθη με απόλυτον τάξιν. Σοβαρά η συμβολή και της Τουριστικής Αστυνομίας» έγραφε το πρωτοσέλιδο της 24ης Φεβρουαρίου 1963. Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα της εποχής, το 1960 το καρναβάλι «εσημείωσεν επιτυχίαν μοναδική εις τα χρονικά», ενώ πρωτοσέλιδο θέμα είχαν γίνει το 1957 οι «συστάσεις κ. Εισαγγελέως προς τους αντκαρναβαλικούς ίνα μη διαταράξουν την τάξιν». Προπολεμικά τα πιο καλά οργανωμένα και εντυπωσιακά καρναβάλια ήταν στα χρόνια 1938 και 1939 («ανεβίωσεν το παληό καρναβάλι, όλη η πόλις εώρτασε με εξαιρετικόν ενθουσιασμόν»).

Με βάση τα αρχεία της Κοινωφελούς Επιχείρησης Δήμου Πατρέων, όλα άρχισαν ουσιαστικά το 1829 με τον πρώτο αποκριάτικο χορό στη βίλα του εμπόρου Μωρέττη και έπειτα σε σπίτια άλλων πλούσιων Πατρινών, που χόρευαν πόλκα, βαλς, φοξ τροτ, μαζούρκα και καντρίλιες. Στα επόμενα χρόνια άρχισαν να διοργανώνονται δημόσιοι χοροί, ενώ περίπου το 1850 εμφανίστηκαν στους δρόμους οι «μπούλες», μεταμφιεσμένοι πρόχειρα αλλά με έντονα χιουμοριστική διάθεση. Στις αρχές του 20ού αιώνα το καρναβάλι έγινε «λαϊκό» φιλοξενώντας όλες τις κοινωνικές τάξεις, με αποτέλεσμα να καθιερωθεί ως κοινωνικός θεσμός.

ΟΙ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ. Σε κάθε περίπτωση, επηρεασμένες από τις γαλλικές δυνάμεις και από τους Επτανήσιους, οι αποκριάτικες εκδηλώσεις προσαρμόζονταν πάντα στις πολιτικές και κοινωνικές εξελίξεις (και από τους συνεχείς πολέμους και την οικονομική στενότητα). Η επίδραση της διοργάνωσης ήταν τέτοια που τη διετία 1957-1958 εφαρμόστηκαν αστυνομικές διατάξεις που απαγόρευαν ρητά την εμφάνιση καρναβαλικών αρμάτων που διακωμωδούσαν «πρόσωπα και πράγματα της Εκκλησίας» και πολιτικούς. Σε μια υπεραιωνόβια πορεία, ημερομηνία – σταθμός ήταν το 1988, όταν άρχισε να λειτουργεί σε μόνιμη βάση το Καρναβαλικό Εργαστήρι του Δήμου Πατρέων, αρχικά στον χώρο τού πρώην εργοστασίου Λαδόπουλου και από το 1995 στο Πετρωτό. Εκεί, μέχρι και σήμερα, οι δημιουργοί των αρμάτων σκέφτονται τις δημιουργίες τους (συνήθως σατιρικές για πρόσωπα της ελληνικής και διεθνούς πολιτικής επικαιρότητας) και τις υλοποιούν με… πολλά κιλά φελιζόλ, ξύλο, σίδερα, κοτετσόσυρμα, χαρτί και πλεξιγκλάς!

«Πολιτικά μηνύματα» από τον Καρνάβαλο και τη Βασίλισσα

Την έναρξη των φετινών εκδηλώσεων στην Πάτρα, οι οποίες θα διαδώσουν φέτος πολιτικά μηνύματα μέσα από τα άρματα του Βασιλιά Καρνάβαλου και της Βασίλισσας, σήμανε την περασμένη Πέμπτη ο τελάλης περιδιαβαίνοντας με το μουσικό άρμα του τους δρόμους της πόλης, ενώ απόψε πραγματοποιείται η επίσημη τελετή έναρξης. Με προϋπολογισμό 60.000 ευρώ και με σκηνοθέτη τον καλλιτεχνικό διευθυντή του ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας Σταύρο Τσακίρη, η τελετή προγραμματίζεται στην Πλατεία Γεωργίου Α’, την «καρδιά» της πόλης (όπως εξάλλου είχε οραματιστεί ο Καποδίστριας).

Μεταξύ άλλων θα προβληθούν βίντεο στα οποία θα μιλούν άνθρωποι από τα παρασκήνια του καρναβαλιού, αφού σύμφωνα με τον σκηνοθέτη «την ιστορία αφηγούνται φέτος οι κατασκευαστές των αρμάτων, οι ράφτρες των κοστουμιών, τα μέλη των πληρωμάτων που εμπνεύστηκαν τις στολές και οι συνθέτες που το “τραγούδησαν” και με την παρουσία τους ζωντανεύουν τις αναμνήσεις».

Οσον αφορά τα μεγαλύτερα άρματα της παρέλασης, εκείνο της Βασίλισσας θα έχει κίνηση αλλά και ειδικά εφέ, σύμφωνα με τον πρόεδρο της Κοινωφελούς Επιχείρησης Δήμου Πατρέων «Πατρινό Καρναβάλι» Νίκο Χρυσοβιτσάνο: «Επιπλέον ετοιμάζεται έπειτα από πολλά χρόνια ένα άνθινο άρμα, θέλοντας να τιμήσουμε την ιστορία του καρναβαλιού». Ο φετινός Βασιλιάς (ύψους έξι μέτρων) είναι μια κατασκευή που θυμίζει ζυγαριά, με θέμα το «δίπολο της αστικής δημοκρατίας» ενώ στο άρμα της Βασίλισσας κυριαρχεί ένας τεράστιος γορίλλας στον ρόλο του «κοινωνικού κράτους». Η μεγάλη παρέλαση θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή 10 Μαρτίου και το βράδυ της ίδιας ημέρας ο Βασιλιάς θα παραδοθεί στην πυρά στον Μώλο της Αγίου Νικολάου σημαίνοντας τη λήξη του φετινού καρναβαλιού (και την έναρξη των εργασιών για το επόμενο).