Οι δημοσιογράφοι δεν πρέπει να έχουμε παράπονο από τους μεγάλους κινηματογραφιστές και τους κομίστες, για να μείνουμε σε δύο μόνο κατηγορίες. Ο Ορσον Ουέλς παρέδωσε έναν αρχετυπικό χαρακτήρα που μπαίνει στην πρώτη θέση της λίστας με τις καλύτερες ταινίες («Πολίτης Κέιν»), ο δημοσιογράφος Κλαρκ Κεντ είναι το alter ego του Σούπερμαν και ο Πίτερ Πάρκερ, το αληθινό πρόσωπο του Σπάιντερμαν, είναι φωτορεπόρτερ για την «Daily Bugle» και την «Frontline». Σε κανέναν όμως δεν ήταν αυτή η ηρωική διάθεση κομμάτι της εργασιακής του καθημερινότητας, όπως στον Τεντέν. Απ’ όλους τους φανταστικούς χαρακτήρες ο Τεντέν είναι ο μεγαλύτερος – έκλεισε τα 90 του στις 10 Ιανουαρίου – και παράλληλα ο… νεότερος. Με τα ξανθοκόκκινα κοντά μαλλιά και το τσουλούφι, το γαλάζιο πουλόβερ και το παντελόνι γκολφ, παρέα με τον μικροσκοπικό του σκύλο Μιλού και τον καπετάνιο Χάντοκ εδώ και εννιά δεκαετίες τρέχει διαρκώς για να αποτρέψει την επικράτηση του κακού επί του καλού σε όλα τα μήκη και πλάτη της Γης.

Η δημιουργία του βέλγου καρτουνίστα Ζορζ Ρεμί, που έμεινε φυσικά πασίγνωστος με το ψευδώνυμο Ερζέ, έκανε την πρώτη εμφάνισή του ενώπιον του κοινού στις 10 Ιανουαρίου 1929 στη νεανική στήλη της καθολικής εφημερίδας «Le Vingtieme Siecle», πριν κυκλοφορήσει αυτόνομος σε μικρά βιβλιαράκια με τον τίτλο «Οι περιπέτειες του Τεντέν». Από αυτά, ο Ερζέ πρόλαβε να επιληφθεί μόλις είκοσι τριών μέχρι το 1983 που έφυγε από τη ζωή. Μια 24η έκδοση που είχε μείνει ημιτελής βγήκε τελικά στα ράφια των βιβλιοπωλείων το 1986. Τα έργα του μεταφράστηκαν σε περισσότερες από 70 γλώσσες και πούλησαν 230 εκατομμύρια αντίτυπα σε όλο τον κόσμο. Αν και έκτοτε, οι φανατικοί αναγνώστες δεν ευτύχησαν να δουν νέες ιστορίες του Τεντέν, αφού κανείς δεν απέκτησε ποτέ το δικαίωμα να αναλάβει τα καλλιτεχνικά ηνία του Ερζέ, η δύναμη και η επιδραστικότητα του ήρωά τους δεν έχει μειωθεί. Οπως ανέφερε στη γαλλική εφημερίδα «Figaro», ο Μπενσουά Πίτερς, βιογράφος του Ερζέ, «ο Τεντέν είναι ο αιώνιος έφηβος. Δεν μεγαλώνει και, φυσικά, ούτε γερνάει. Ολα αυτά τα απίθανα είναι που τον κάνουν τόσο δημοφιλή, καθώς κανείς δεν μπορεί να τον αποκωδικοποιήσει απόλυτα. Είναι από μόνος του αντικείμενο ψυχαναλυτικής έρευνας: δεν έχει γονείς, δεν ξέρουμε τίποτα για τα παιδικά του χρόνια, δεν έχει παρελθόν, δεν έχει ηλικία. Κι ακριβώς επειδή ο Τεντέν είναι ένας μη ρεαλιστικός ήρωας, τόσοι διαφορετικοί τύποι ανθρώπων μπορούν να ταυτιστούν μαζί του». Και πώς θα μπορούσε άλλωστε να μην έχει όλες αυτές τις πλευρές, όταν τα πολύχρωμα σκίτσα του ήταν το πρώτο επιτυχημένο κόμικ στο Βέλγιο, βάζοντας ουσιαστικά τα θεμέλια της βιομηχανίας της εικονοαφήγησης όχι μόνο στη χώρα αλλά σε ολόκληρη την Ευρώπη; Το στυλ σκιτσαρίσματος του Ερζέ, η «καθαρή γραμμή» όπως έμεινε γνωστό, που συνδυάζει τη σαφήνεια των γραμμών με τα πλακάτα χρώματα χωρίς σκιάσεις ή αποχρώσεις, επηρέασε πολλούς δημιουργούς στην πορεία των χρόνων. Εκείνος χρησιμοποίησε για πρώτη φορά τα συννεφάκια μέσα στα οποία μπαίνουν οι διάλογοι των χαρακτήρων, ενώ όπως έδειξαν έρευνες οι καινοτόμες του ιδέες στη σχεδίαση δεν περιορίστηκαν εκεί. Πρόσθεσε στα σώματα των ηρώων του οριζόντιες παράλληλες γραμμές για να τονίσει τη γρήγορη κίνησή τους.

«Μπλε λωτός» στην Κίνα

Διευρύνοντας το πεδίο επιρροής του Τεντέν, μπορεί κανείς σαφώς να εντοπίσει σημαντικά στοιχεία που αγγίζουν τον γνωστικό ορίζοντα των αναγνωστών του. Πολλές από τις ιστορίες του, ειδικότερα εκείνες που ο δημιουργός του εμπνεύστηκε στη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, ήταν σχολαστικά μελετημένες και περιείχαν εξακριβωμένες πληροφορίες. Επίσης, πίσω από τις κουβέντες των πρωταγωνιστών κρύβονταν εγκυκλοπαιδικές γνώσεις που ουκ ολίγες φορές συνέβαλαν στην καλύτερη κατανόηση του κόσμου. Ο Τεντέν ταξίδευε διαρκώς από χώρα σε χώρα, οπότε παρείχε γεωγραφικές, ιστορικές και πολιτιστικές πληροφορίες προς όλους τους φίλους του. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η ιαπωνική εισβολή στην Κίνα το 1931, η οποία παρουσιάστηκε στον πέμπτο τόμο με τον τίτλο «Ο μπλε λωτός». Για πολλούς άλλωστε, οι 24 περιπέτειες του Τεντέν αποτελούν μια εξαιρετική καταγραφή της περιόδου που δημιουργήθηκαν, αντανακλώντας στο περιεχόμενό τους ιστορικά θέματα εμμέσως ή ευθέως.

Μια και σχεδιάστηκε εξαρχής για παιδιά, έχει τη δύναμη να συμβάλλει στην οπτική διέγερση του εγκεφάλου τους, μια λεπτομέρεια κρίσιμη στη σύγχρονη εποχή που ζούμε. Οι ιστορίες, οι οποίες βέβαια είναι γοητευτικές και για τους ενηλίκους, στο σύνολό τους προωθούν θετικές αξίες όπως το να κάνεις πάντα το καλό, να υποστηρίζεις τους αδυνάτους, να αντιστέκεσαι στο άδικο και να παλεύεις για τη δικαιοσύνη. Στο συλλογικό φαντασιακό, από τον πρώτο του κιόλας τόμο, όπου διέσχισε με τρένο τη Σοβιετική Ενωση για να καταγράψει το φαινόμενο του σταλινισμού, ο Τεντέν έπλεξε την περιπέτεια και τη δημοσιογραφική δουλειά, φτιάχνοντας τελικά ένα θετικό προφίλ για τους εκπροσώπους του Τύπου που σπεύδουν να κάνουν το καλό όπου κι αν χρειαστεί.

Στην θάλασσα των fake news που έχει πνίξει την σύγχρονη καθημερινότητα, τα 90χρονα γενέθλια του Τεντέν λειτουργούν σαν ένας φάρος, όπως υπογραμμίζει το διαδικτυακό περιοδικό «The conversation». Ο σκιτσαρισμένος χαρακτήρας του Ερζέ, φέρνει στο μυαλό εποχές όπου οι ρεπόρτερ απεικονίζονταν ως προσωπικότητες που αναζητούσαν διαρκώς την αλήθεια, καθιστούσαν υπόλογους για τις λοξές τους πράξεις όλους εκείνους που βρίσκονταν στην εξουσία και μπορούσαν να αποκαταστήσουν την τάξη. Προφίλ πολύ διαφορετικά φυσικά, από εκείνο του «εχθρού των λαών» και των σκοτεινών τρολ που καλλιεργούν ρητορικές όπως του αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ.

ΣΤΑΘΜΟΙ

  • Πρώτη εμφάνιση: στις 10 Ιανουαρίου 1929 στην εφημερίδα «Le Vingtieme Siecle» («Ο εικοστός αιώνας»)
  • Το επεισόδιο «Ο Τεντέν στο Κονγκό» είναι το πιο αμφιλεγόμενο αφού το 1931, οπότε κυκλοφόρησε, κατηγορήθηκε για ρατσιστικό περιεχόμενο. Οι Κονγκολέζοι, σύμφωνα με την επικρατέστερη εκδοχή, παρουσιάζονταν σαν υποδεέστεροι (καταγγελία την οποία  ο Ερζέ απέδωσε στην μπουρζουά αντίληψη της εποχής). Η ιστορία πάντως άλλαξε πολλές φορές και σήμερα πωλείται με σχετική προειδοποίηση.
  • Δεκαπέντε χρόνια πριν ο άνθρωπος πάει στο φεγγάρι, το είχε κάνει ο Τεντέν στην περιπέτεια «Οι εξερευνητές του φεγγαριού» σε τεύχος του 1952 και 1953.
  • Το 2011 βγήκε στους κινηματογράφους η ταινία «Οι περιπέτειες του Τεντέν: το μυστικό του μονόκερου» που σκηνοθέτησε ο Στίβεν Σπίλμπεργκ (σε μία από τις πρώτες ουσιαστικά αναζητήσεις του για τη δύναμη της δημοσιογραφίας). Βασίστηκε στα τρία βιβλία της σειράς: «Ο Κάβουρας με τις Χρυσές Δαγκάνες» (1941), «Το Μυστικό του Μονόκερου» (1943) και [Ο Θησαυρός του Κόκκινου Ρακάμ» (1944).
  • Ο Μιλού έχει κάνει πολλές cameo εμφανίσεις σε σειρές όπως οι «Simpsons» και «Southpark»