Θέλω να είμαι ειλικρινής. Τα προβλήματα στην Κεντροαριστερά δεν τα δημιούργησαν ούτε ο Τσίπρας ούτε ο Μητσοτάκης.

Τα δημιούργησαν μόνοι τους. Και μόνοι τους θα τα λύσουν.

Τα δημιούργησαν επειδή ο ενιαίος φορέας δεν έγινε ποτέ ενιαίος. Επειδή αρχηγοί και αρχηγίσκοι μετρούσαν περισσότερο από τους οπαδούς. Επειδή δεν απέκτησαν συλλογικά χαρακτηριστικά.

Η υπόθεση του Σκοπιανού είναι ενδεικτική.

Η Δημοκρατική Παράταξη είναι ιστορικά μια βαθιά προοδευτική και πατριωτική παράταξη. Πρωτοστάτησε σε όλους τους αγώνες του έθνους. Από τον Σαραντάπορο έως τον Γράμμο.

Στη λογική της, η  απόρριψη μιας συμφωνίας που διχάζει τον εθνικό κορμό είναι αυτονόητη.

Αλλά όπως φάνηκε όχι για όλους.

Το πρόβλημα δημιουργήθηκε επειδή διάφοροι σουλατσαδόροι έδρασαν χωρίς καμία αίσθηση, ούτε συναίσθηση της παραταξιακής ταυτότητας και της εθνικής ευθύνης.

Ενδεχομένως προέρχονταν από άλλους χώρους και παραδόσεις. Ενδεχομένως εμφορούνται από διαφορετική αντίληψη πατριωτισμού. Ενδεχομένως είχαν άλλα κίνητρα και προσδοκίες.

Ενδεχομένως δεν ήξεραν καν να μετρούν για να αντιληφθούν ότι στη δημοκρατία δεν μπορείς να αγνοείς το συντριπτικά πλειοψηφικό λαϊκό αίσθημα.

Αντί λοιπόν να ενσωματωθούν στο συλλογικό πλαίσιο επέλεξαν προσωπικές τράμπες με το πρόσχημα κάποιας «συνείδησης».

Καμία αντίρρηση. Αλλά όποιος προτιμά τη φωνή της συνείδησης πάει στην Παναγία Σουμελά, δεν φτιάχνει κόμμα.

Διότι οι παρατάξεις είναι συλλογικά αφηγήματα. Δεν είναι συνομιλίες κάθε ψώνιου με τον καθρέφτη, το νιτερέσο ή τα απωθημένα του.

Ο Ρενάν έλεγε ότι το έθνος είναι «ένα καθημερινό δημοψήφισμα». Το ίδιο ισχύει και για μια παράταξη.

Φυσικά έγιναν λάθη πολλά. Και για πολύ.

Στο όνομα ακατανόητων ισορροπιών χάθηκε η καθαρότητα του λόγου και η σαφήνεια του μηνύματος.

Η Φώφη δείχνει να έχει πάρει τις αποφάσεις της.

Να έχει συνειδητοποιήσει δηλαδή ότι η πολιτική δεν είναι ένα άθροισμα προσωπικών ρόλων και διευθετήσεων, αλλά ένα συλλογικό σχέδιο.

Ούτως  Ή άλλως, ουδείς μπορεί να της προσάψει πως δεν προσπάθησε ή πως δεν ανέχτηκε τους σουλατσαδόρους με ανεξάντλητη γενναιοδωρία.

Υπάρχει χρόνος να πιάσει το νήμα από την αρχή; Δεν είμαι μάντης.

Αλλά θα κάνει λάθος όποιος υποτιμήσει την ιστορικότητα, τις αντοχές και τα ανακλαστικά μιας αιωνόβιας παράταξης που έχει ζήσει πολύ χειρότερες στιγμές από τη σημερινή.

Υποθέτω ότι τώρα που ξεκαθάρισαν τα πράγματα δεν θα κάτσουν με τα χέρια κατεβασμένα να τους ξεπουπουλιάσουν.

Οτι θα πουλήσουν ακριβά το τομάρι τους.

Κι ότι ένας πικραμένος κόσμος της παράταξης θα βάλει πλάτη στη μάχη επιβίωσης.

Το αποτέλεσμα λοιπόν δεν μπορώ να το προδικάσω. Αλλά ακόμη λιγότερο να το προεξοφλήσω.