Μία μακρινή ημέρα του 1642, ο Κάρολος Α΄ της Αγγλίας όρμησε μέσα στη Βουλή των Κοινοτήτων και απαίτησε τη σύλληψη πέντε βουλευτών για προδοσία. Ο τότε πρόεδρος του Σώματος, Ουίλιαμ Λένταλ, αρνήθηκε να υπακούσει στις εντολές του, λέγοντας στον βασιλιά, σε μία ομιλία που έμελλε να περάσει στην Ιστορία, πως ενεργούσε μόνο εξ ονόματος της Βουλής. Τριακόσια εβδομήντα επτά χρόνια και μία αιωνιότητα αργότερα, με τη Βρετανία βυθισμένη στο χάος του Brexit, κάποιοι συγκρίνουν τον σημερινό «speaker» της Βουλής, τον 55χρονο Τζον Μπέρκοου, με τον Λένταλ. Και άλλοι, ζητούν την κεφαλή του επί πινάκι. Μεταφορικά βέβαια, πρέπει να διευκρινιστεί αυτό. Γιατί από τους συνολικά 156 προκατόχους του Μπέρκοου, επτά αποκεφαλίστηκαν (όλοι πριν από το 1560) και ένας ακόμη δολοφονήθηκε!

«Αυτό το εγωπαθές και φιγουρατζίδικο ανθρωπάκι», έγραφε αναφερόμενη στον Τζον Μπέρκοου η «Daily Mail» στις 10 Ιανουαρίου, «βάζει με εξωφρενικό τρόπο την προκατάληψή του εναντίον του Brexit πάνω από το εθνικό συμφέρον». Την ίδια περίπου ώρα, ένας γαλλικός ραδιοφωνικός σταθμός τον αναγόρευε «Ευρωπαίο της Εβδομάδας». Αιτία των παθών αυτών, η απόφαση που είχε λάβει μία ημέρα νωρίτερα ο πρόεδρος της βρετανικής Βουλής να τεθεί σε ψηφοφορία μία τροπολογία του συντηρητικού φιλευρωπαίου βουλευτή Ντόμινικ Γκριβ που υποχρέωνε την Τερίζα Μέι να παρουσιάσει εντός τριών εργάσιμων ημερών στους βουλευτές ένα plan B για το Brexit σε περίπτωση που αυτοί απέρριπταν τη συμφωνία που είχε συνάψει με την ΕΕ – όπως και έγινε. Αποδεχόμενος την τροπολογία αυτή, που υπερψηφίστηκε με 308 – 297, ο Μπέρκοου έβαλε σαφή όρια στη στρατηγική (;) της Μέι να σπρώχνει απλώς τον χρόνο, επιτρέποντας παράλληλα στο βρετανικό Κοινοβούλιο να αναλάβει εκ νέου ηγετικό ρόλο στη συζήτηση που δηλητηριάζει και διχάζει τη χώρα περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη μετά το 1945.

Η Μέι δήλωσε «έκπληκτη». Τα ταμπλόιντ που στηρίζουν το Brexit αφηνίασαν. Οι επικριτές του τον κατηγόρησαν ότι ήρθε σε ρήξη με τη θεσμοθετημένη πρακτική. Και επιπλέον, ότι παραβιάζει τον κανόνα της ουδετερότητας των speaker: όταν εξελέγη από τους ομολόγους του πρόεδρος της Βουλής, το 2009, ο Μπέρκοου εγκατέλειψε ως όφειλε το Συντηρητικό Κόμμα. Οι εχθροί του, και έχει πολλούς, έσπευσαν να υπενθυμίσουν πως στο δημοψήφισμα του 2016 ψήφισε Remain: το έχει ομολογήσει ο ίδιος, σε μία συνάντηση με φοιτητές. Θύμισαν και εκείνο το αυτοκόλλητο στο αυτοκίνητό του: «Αρχ***α Brexit».

Μία μία οι απαντήσεις. Οσον αφορά στο αυτοκόλλητο, ο Μπέρκοου είχε απαντήσει πως ανήκε στη σύζυγό του, την Σάλι, μια ακτιβίστρια του Εργατικού Κόμματος. Και όσον αφορά στην ψήφο του το 2016, επέμεινε πως τώρα δεν παίρνει θέσεις. Απλώς υπερασπίζεται το δικαίωμα του Κοινοβουλίου να ορθώσει το ανάστημά του σε μία κυβέρνηση που συμπεριφέρεται σαν νταής.

Ο Τζον Μπέρκοου είναι, όπως λέει ο βιογράφος του, Μπόμπι Φρίντμαν, «περίεργη περίπτωση ανθρώπου». Ο παππούς του, Τζακ Μπέρκοβιτς, μετανάστευσε σε ηλικία 16 χρόνων από τη Ρουμανία στο Ιστ Εντ του Λονδίνου. Ο πατέρας του, Τσάρλι, είχε μάντρα μεταχειρισμένων αυτοκινήτων και αργότερα έγινε οδηγός ταξί. Φίλοι και γείτονες τον περιγράφουν ως πεισματάρικο παιδί που ενίοτε εκνεύριζε τους δασκάλους του και «μιλούσε σαν πολιτικός από τα 10 του χρόνια». Ο ίδιος έχει πει πως υφίστατο bullying στο σχολείο επειδή ήταν μικροκαμωμένος (έχει ύψος 1,68 μ.) αλλά ότι πάντα έδινε μάχη. Στο πανεπιστήμιο, «εμείς τσιτάραμε Monty Python και εκείνος Μπέντζαμιν Ντισραέλι» λέει ένας παλιός συμφοιτητής του αναφερόμενος στον δις πρωθυπουργό της Βρετανίας το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα.

Στα νιάτα του, ο Μπέρκοου είχε προσχωρήσει στην ακροδεξιά πτέρυγα των Τόρις, προκρίνοντας σ’ ένα στάδιο τον «υποβοηθούμενο επαναπατρισμό» των μεταναστών -μια μάλλον αλλόκοτη θέση για έναν εγγονό εβραίων μεταναστών. Με τα χρόνια, ωστόσο, αποκήρυξε τις ακρότητες της νιότης. Πρωτοεξελέγη βουλευτής το 1997 και δώδεκα χρόνια αργότερα έγινε ο πρώτος εβραίος speaker της βρετανικής Βουλής. Υπό την επιρροή της συζύγου του ήρθε πιο κοντά στις θέσεις των Εργατικών. Στην πραγματικότητα μοιάζει να ηδονίζεται εκνευρίζοντας τους συντηρητικούς συναδέλφους του – πολλοί «βράζουν» ακόμα με την απόφασή του να μη φοράει την παραδοσιακή ενδυμασία και τα εμβλήματα του προέδρου της Βουλής, συμπεριλαμβανομένης της περούκας, με το επιχείρημα ότι δημιουργούσαν «ένα εμπόδιο ανάμεσα στο Κοινοβούλιο και τον λαό».

Ο τρόπος που βροντοφωνάζει «Order!» («Ησυχία!») έχει γίνει viral. Εξίσου διάσημη είναι η περίτεχνη γλώσσα που χρησιμοποιεί και ο ιδιαίτερος τρόπος που έχει να επιπλήττει – «Πάψτε να μουρμουρίζετε από καθιστή θέση!», αρέσκεται να λέει. Από την άλλη πλευρά, έχει κατηγορηθεί για bullying προς τους συνεργάτες του και μία ανεξάρτητη έρευνα ολοκληρώθηκε το φθινόπωρο με την εισήγηση να εγκαταλείψει το πόστο του. Εχει αφήσει να εννοηθεί πως θα το κάνει, εντός της χρονιάς. Πριν από αυτό, ωστόσο, με τη δύναμη που έχει να επιλέξει ποιες από τις 12 και πλέον τροπολογίες στο plan B της Μέι που έχουν ήδη κατατεθεί θα τεθούν σε ψηφοφορία στη Βουλή των Κοινοτήτων την ερχόμενη Τρίτη, ο Τζον Μπέρκοου θα συνεχίσει να γράφει Ιστορία.