Οι συνέπειες που θα είχε στο Ηνωμένο Βασίλειο ένα Brexit χωρίς συμφωνία θα μπορούσαν να είναι αντίστοιχες με την κατάσταση έκτακτης ανάγκης στην οποία βρέθηκε ολόκληρη η Ισλανδία κατά τη διάρκεια των ηφαιστειακών εκρήξεων του 2010, όταν είχαν παραλύσει πολλά τμήματα της χώρας: την προειδοποίηση αυτή απευθύνει η υπηρεσία της βρετανικής κυβέρνησης που συντονίζει την εκπαίδευση χιλιάδων κρατικών υπαλλήλων, προκειμένου να προετοιμάσει τις κρατικές υπηρεσίες για το ενδεχόμενο μιας «άτακτης» αποχώρησης από την ΕΕ στις 29 Μαρτίου. Μία ακόμη κρίσιμη ημέρα ξημερώνει αύριο στη Βρετανία, με ψηφοφορίες στη Βουλή των Κοινοτήτων επί του plan Β της Τερίζα Μέι και τροπολογιών που έχουν καταθέσει βρετανοί βουλευτές.

Σύμφωνα με όσους παρακολούθησαν τα κλειστά σεμινάρια της βρετανικής κρατικής υπηρεσίας, ο αντίκτυπος που είχε στην Ισλανδία το νέφος της ηφαιστειακής τέφρας το 2010 αποτελεί ένα χρήσιμο παράδειγμα της κλιμακούμενης αποδιοργάνωσης που θα μπορούσε να αντιμετωπίσει το Ηνωμένο Βασίλειο την άνοιξη. Ο λόγος που οι εκρήξεις του ηφαιστείου Εϊγιαφιαλαγιόκουλ υποδείχθηκαν ως παράδειγμα είναι ότι προκάλεσαν στην Ισλανδία εκτεταμένη αποδιοργάνωση και αναταραχή, που εν συνεχεία εξαπλώθηκε σε ολόκληρη την Ευρώπη: οι αερομεταφορές υπέστησαν σοβαρές… αναταράξεις, με εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους να παραμένουν καθηλωμένοι λόγω της ακύρωσης εκατοντάδων πτήσεων.

Η βρετανική κυβέρνηση θεωρεί ότι αυτό αποτελεί το «κοντινότερο πρόσφατο παράδειγμα» για τα όσα ενδέχεται να αντιμετωπίσουν οι κυβερνητικές υπηρεσίες. Σύμφωνα όμως με τις απόρρητες σχεδιαστικές υποθέσεις της κυβέρνησης, η πιθανή αναταραχή στο Ηνωμένο Βασίλειο από το Brexit ίσως να είναι πολύ μεγαλύτερη. Η κυβέρνηση διατηρεί μια συνεχώς τροποποιούμενη λίστα «εύλογων κακών σεναρίων», η οποία εδώ και κάποιες εβδομάδες περιλαμβάνει μια σειρά από σοβαρούς προβληματισμούς. Σύμφωνα με εσωτερικό έγγραφο που έφερε στη δημοσιότητα η «Guardian», οι προβληματισμοί αυτοί περιλαμβάνουν:

  • Ελλείψεις σε συγκεκριμένα φρέσκα τρόφιμα καθώς και αυξήσεις στις τιμές που θα επηρεάσουν υπέρμετρα τους πολίτες χαμηλού εισοδήματος.
  • Την αύξηση τιμών σε κλάδους και υπηρεσίες που σχετίζονται με τα καύσιμα.
  • Tην τάση ιδιωτικών εταιρειών να προχωρήσουν σε «ρευστοποιήσεις» δίνοντας προτεραιότητα στα εμπορικά τους συμφέροντα.
  • Την αύξηση της πίεσης στις αστυνομικές δυνάμεις εξαιτίας της πιθανότητας διεξαγωγής διαδηλώσεων και αντιδιαδηλώσεων, σε συνδυασμό με την αύξηση μιας γενικής αναταραχής.
  • Δυσχέρειες στον επανεφοδιασμό φαρμάκων μετά τις πρώτες έξι εβδομάδες.
  • Αποδιοργάνωση στην προμήθεια κτηνιατρικού υλικού που θα μπορούσε «να επηρεάσει τη δυνατότητα του Ηνωμένου Βασιλείου να αποτρέψει και να ελέγξει επιδημίες» μεταξύ των ζώων.
  • Σημαντική μείωση, έως και 13%, στη διακίνηση αγαθών μέσω του Ντόβερ και του ευρωτούνελ της Μάγχης.

Σε περίπτωση «άτακτου» Brexit, Ηνωμένο Βασίλειο και Ευρωπαϊκή Ενωση δεν θα έχουν εξασφαλίσει κάποια συμφωνία προστασίας δεδομένων, κάτι που θα μπορούσε να δυσχεράνει την πρόσβαση της βρετανικής αστυνομίας σε πληροφορίες που διατηρούν οι ευρωπαϊκές Αρχές για πολίτες της Ευρωπαϊκής Ενωσης που έχουν συλληφθεί στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Προβληματισμός επίσης υπάρχει σχετικά με το πώς η Cobra, η κυβερνητική επιτροπή διαχείρισης έκτακτων καταστάσεων, θα μπορεί να παίρνει αποφάσεις πριν και μετά το Brexit. «Η Cobra μπορεί να λάβει αποφάσεις μόνο όταν γνωρίζει τι συμβαίνει σε τοπικό επίπεδο» δηλώνει πηγή της «Guardian». «Χρειάζεται πληροφορίες που έχουν συλλεχθεί και αντιπαραβληθεί σωστά. Προς το παρόν δεν έχουμε οργανώσει ένα τέτοιο σύστημα». «Συναντιόμαστε απλώς για να συναντιόμαστε» επεσήμανε άλλη πηγή. «Δεν υπάρχει η κατάλληλη επίβλεψη για το τι συμβαίνει στην πράξη. Ετσι, σε πολλές περιοχές βαδίζουμε στα τυφλά. Είναι απίστευτα τρομακτικό και απογοητευτικό. Υπάρχει έλλειψη και ενέργειας και αίσθησης του επείγοντος».

Σύμφωνα με βρετανό αξιωματούχο, η αίσθηση που επικρατούσε στη βρετανική κυβέρνηση ήταν ότι έξοδος χωρίς συμφωνία δεν θα συνέβαινε και ότι, ακόμα και αν συνέβαινε, δεν θα ήταν τόσο κακή όσο κάποιοι προέβλεπαν. «Στην πραγματικότητα οι βραχυπρόθεσμες συνέπειες θα είναι χειρότερες» πρόσθεσε ο ίδιος. «Πιστεύω ξεκάθαρα πως το να αποφασίσουμε να αποχωρήσουμε χωρίς συμφωνία δεν αποτελεί υπεύθυνη πράξη, αναγνωρίζω όμως ότι πιθανόν να είναι μια κατάσταση στην οποία ίσως να βρεθούμε» δήλωσε την Παρασκευή ο βρετανός υπουργός Οικονομικών Φίλιπ Χάμοντ.

Εκπρόσωπος της κυβέρνησης πάντως προσπάθησε να φανεί όσο το δυνατόν πιο καθησυχαστικός: «Η κυβέρνηση παραμένει συνεπής στην εκτέλεση μιας “συντεταγμένης” εξόδου από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Οι υψηλού επιπέδου σχεδιαστικές υποθέσεις μας διασφαλίζουν ότι μπορούμε να προετοιμαστούμε υπεύθυνα για κάθε σενάριο».