Ας πούμε ότι δεν ήταν το «Politico», το ηλεκτρονικό περιοδικό που διαβάζεται σαν ευαγγέλιο στις Βρυξέλλες, αλλά ένα νουάρ μυθιστόρημα. Πώς θα το έλεγε ο ήρωας; «Τα πράγματα δεν ήταν τόσο άσχημα όσο φαίνονταν. Ηταν πολύ χειρότερα». Δεν είναι όμως ο Ρέιμον Τσάντλερ. Είναι ο Φλόριαν Εντερ, συντάκτης της στήλης «Brussels Playbook», και το λέει λιγότερο δραματικά. Λέει ότι με τη Συμφωνία των Πρεσπών ο Αλέξης Τσίπρας ξεπλήρωσε το πρόγραμμα διάσωσης του 2015. Ο δημοσιογράφος υπενθυμίζει ακόμη ότι το 2015, κι ενώ η χώρα βρισκόταν στο έλεος της οικονομικής κρίσης, ο Ζαν – Κλοντ Γιούνκερ (φωτογραφία) είχε πει στον Αλέξη Τσίπρα ότι θα είχε την ευκαιρία να «ξεπληρώσει» το πρόγραμμα διάσωσης που ετοιμαζόταν. Και η Συμφωνία ήταν ο τρόπος.

Είτε με τους αφηγηματικούς ρυθμούς του νουάρ είτε με τους αποδραματοποιημένους της δημοσιογραφίας, η ουσία δεν αλλάζει: τα πράγματα είναι αληθινά πολύ χειρότερα. Γιατί αυτό που λέει το «Politico» είναι πως το τρίτο Μνημόνιο δεν στοίχισε απλώς στην ελληνική οικονομία από 100 έως 200 δισ. ευρώ. Στοίχισε και μια συμφωνία με την ΠΓΔΜ και στοίχισε και τις παράπλευρες ζημιές της Συμφωνίας στην εσωτερική σκηνή – από το κλίμα πόλωσης έως μια κυβέρνηση που αναζήτησε τη σωτηρία της στους προθύμους. Τα πράγματα, από αυτή την άποψη, δεν είναι χειρότερα επειδή η Συμφωνία είναι καλή ή κακή. Είναι χειρότερα επειδή σε εκείνη την υπερήφανη διαπραγμάτευση του δραματικού πρώτου εξαμήνου του 2015 η κυβέρνηση Τσίπρα – Καμμένου κατέβαλε εκτός από το οικονομικό και ένα πολιτικό κόστος σε δόσεις. Κατέβαλε τότε το πολιτικό κόστος του Μνημονίου και τώρα το πολιτικό κόστος της Συμφωνίας.

Είναι ένα «δύο σε ένα» που δεν κάνει την ατμόσφαιρα νουάρ. Την κάνει όμως μαύρη. Και την κάνει επειδή δίνει μία επιπλέον διάσταση σε αυτό που καταχωρίστηκε στον διεθνή Τύπο ως kolotoumba, αλλά και σε εκείνον που ο Ευάγγελος Βενιζέλος περιέγραψε ως delivery boy των δανειστών: είναι η πρώτη φορά στην παγκόσμια ιστορία της διαπραγμάτευσης που μια οικονομική συμφωνία συνομολογείται με την προσθήκη ενός εθνικού χρέους που θα «ξεπληρωθεί», όπως είπε ο πρόεδρος της Κομισιόν, κάποια στιγμή στο μέλλον. Το μέλλον ήρθε τέσσερα χρόνια αργότερα.

Από την απόσταση των Βρυξελλών μπορεί να μη φαίνεται. Αλλά τα πράγματα δεν είναι μόνο πολιτικά πολύ χειρότερα για τον Αλέξη Τσίπρα. Ηταν πολύ χειρότερα και τότε. Αν το τρίτο Μνημόνιο ήταν μια χάρη που δημιούργησε χρέη για το μέλλον, τότε αυτό σημαίνει πως οι δανειστές ήταν έτοιμοι να αφήσουν τη χώρα να σκάσει στα χέρια των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ. Σημαίνει πως η έξοδος από την ευρωζώνη ήταν στην πραγματικότητα πιο κοντά ακόμη και απ’ όσο είχε ονειρευτεί ποτέ του ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Σημαίνει πως η χώρα δεν πήγαινε ολοταχώς πάνω στον βράχο, για να σταματήσει την τελευταία στιγμή. Σημαίνει πως τον βράχο τον άγγιξε.

…το κόστος

Δεν χρειάζεται η βοήθεια του Φίλιπ Μάρλοου για να ανακαλύψει κανείς ποιος, εκτός από το οικονομικό, θα πληρώσει και το εθνικό χρέος. Ποιος θα καταβάλει το κόστος. Την απάντηση την έχει δώσει στις δημοσκοπήσεις το 70% των πολιτών, οι τέσσερις στους δέκα ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ, που διαφωνούν με τη Συμφωνία των Πρεσπών. Το βάρος που πέφτει στους ώμους γίνεται διπλό. Και με λίγη πολιτική μύτη οσμίζεται εύκολα κανείς πού θα εκβάλει πολιτικά ως τιμωρία. Ο Τσίπρας, λέει κάπου το «Politico», δείχνει να έχει εξασφαλίσει μια καλή θέση στα βιβλία της Ιστορίας. Νωρίτερα, όμως, θα πρέπει να την έχει εξασφαλίσει στις κάλπες.