Εγκώμιον αυτοδυναμίας

Ο λόρδος Ακτον (1834-1902) δεν είναι ιδιαίτερα γνωστός στην Ελλάδα – μια ευγενική διατύπωση όταν θέλουμε να πούμε ότι κάποιος είναι παντελώς άγνωστος. Μολαταύτα, δική του είναι η θρυλική ρήση που όλο και κάπου θα την έχει πάρει το αφτί σας: «Η εξουσία διαφθείρει και η απόλυτη εξουσία διαφθείρει απόλυτα». Ανάλογο σκεπτικό είχε κατά νου και ο Ουίνστον Τσόρτσιλ όταν δήλωνε: «Το δημοκρατικό (κοινοβουλευτικό) πολίτευμα είναι ένα κακό πολίτευμα, απλώς καλύτερο από όλα τα υπόλοιπα». Αυτό που άφηνε ο Τσόρτσιλ να εννοηθεί -και σίγουρα θα συνυπέγραφε ο λόρδος Ακτον ως ακραιφνής φιλελεύθερος – είναι πως ο κοινοβουλευτισμός έχει θεσμικά ενσωματωμένο ένα σύστημα ενδο-ελέγχου (όπως, μια και το έφερε η κουβέντα, το έχει ενσωματωμένο και η επιστήμη, σε αντίθεση με τη θρησκεία) που εμποδίζει, αν όχι την άνθηση, τουλάχιστον τη μακροημέρευση της διαφθοράς. Στην ιδεατή θεσμική σφαίρα, ως εκ τούτου, θα έπρεπε να αναθεματίζουμε την κυβερνητική αυτοδυναμία, σαν θερμοκήπιο διαφθοράς, και όχι να την εγκωμιάζουμε. Στην ιδεατή θεσμική σφαίρα, επαναλαμβάνω· σε μια σφαίρα που, εμείς εδώ στην Ελλάδα, όχι μονάχα δεν ακουμπήσαμε ποτέ, μα ούτε καν πλησιάσαμε.