Προς ευρωεκλογές χωρίς Ευρώπη;

Μας χωρίζουν περίπου τρεις μήνες από τις ευρωεκλογές του Μαΐου αλλά αυτό που διαφαίνεται για μια ακόμη φορά στην Ελλάδα είναι ανησυχητικό. Και αυτό που διαφαίνεται είναι ο κίνδυνος η Ευρώπη να μη συζητηθεί καθόλου, πολύ περισσότερο εάν οι εθνικές, βουλευτικές εκλογές διεξαχθούν ταυτόχρονα με τις ευρωεκλογές. Τότε το μείζον θέμα θα είναι η εσωτερική πολιτική κατάσταση. Και δεν πρόκειται για ευρωεκλογές όπως οι άλλες του παρελθόντος. Στις εκλογές του Μαΐου κρίνεται ουσιαστικά το μέλλον της Ευρώπης, εάν θα επιβιώσει η Ευρωπαϊκή Ενωση ή θα γυρίσουμε στο πιο σκοτεινό ευρωπαϊκό παρελθόν. Θεωρούνται ως οι πλέον κρίσιμες εκλογές στην ιστορία του θεσμού από το 1979 όταν ξεκίνησε. Πολύ περισσότερο που το σημερινό Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δεν είναι αυτό που ήταν σαράντα ή τριάντα χρόνια πριν. Σήμερα παίζει καθοριστικό ρόλο. Παίρνει αποφάσεις στο 85% περίπου του συνόλου των περιπτώσεων, «εκλέγει» τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, εγκρίνει τον προϋπολογισμό της Ενωσης, επικυρώνει τις εμπορικές συμφωνίες κ.λπ. Επομένως το ποια θα είναι η μελλοντική σύνθεσή του ενδιαφέρει άμεσα και καθοριστικά πολίτες και κράτη-μέλη. Σήμερα και για πρώτη φορά συγκρούονται σ’ αυτή την έκταση τουλάχιστον δύο εντελώς διαφορετικές αντιλήψεις για την Ευρώπη, τη συγκρότηση και το μέλλον της. Η εθνολαϊκιστική από τη μια μεριά (κυρίως αυτή της ακροδεξιάς εκδοχής) η οποία αν και χωρίς να το ομολογεί ανοιχτά στοχεύει στην κατεδάφιση του ευρωπαϊκού συστήματος και στην επιστροφή στο εθνικό κράτος και μάλιστα στο αυταρχικό εθνικό κράτος της ανελεύθερης (illiberal) δημοκρατίας. Και από την άλλη μεριά η αντίληψη και οι δυνάμεις που βλέπουν το (ατελές) υπερεθνικό ευρωπαϊκό σύστημα ως τη μόνη δυνατότητα διαφύλαξης της σταθερότητας και δημοκρατίας στην Ευρώπη αλλά και της διαχείρισης της παγκοσμιοποίησης και των προκλήσεών της. Και καθώς η εθνολαϊκιστική αντίληψη φαίνεται να κερδίζει έδαφος, οι δημοκρατικές δυνάμεις εστιάζουν αποφασιστικά, ενόψει των ευρωεκλογών, στην Ευρώπη και στο τι ακριβώς διακυβεύεται τον ερχόμενο Μάιο. Προσπαθούν να εξηγήσουν στον μέσο πολίτη ότι η Ενωση έχει τεράστια ελλείμματα και ατέλειες, ότι χρειάζεται να αλλάξει, να καινοτομήσει αλλά η οποιαδήποτε άλλη εναλλακτική συνιστά καταστροφή με ανυπολόγιστες συνέπειες.