Κατανοώντας τους φιλοσόφους

«Σύμφωνα με τον Καντ, κάθε πράγμα έχει μια “αξία”, αλλά μόνο ο άνθρωπος έχει “αξιοπρέπεια”. Η αξιοπρέπεια τίθεται ακριβώς πέρα από κάθε υπολογισμό. Κατά την άποψή μου, αυτή η περιγραφή συνιστά σε γενικές γραμμές την κριτική αυτού που σήμερα ονομάζουμε “εμπορευματοποίηση” του κόσμου». Το αναφέρει ο Μικαέλ Φεσέλ (στα ελληνικά κυκλοφορεί «Ο καιρός της παρηγοριάς», εκδ. Πόλις) στο αφιέρωμα εκτός σειράς του «Νουβέλ Ομπζερβατέρ» «Κατανοώντας τους μεγάλους φιλοσόφους». Σε αυτό 22 σύγχρονοι στοχαστές – από τον Αλέν Μπαντιέ ώς τον Ολιβιέ Ρουά και την Μπάρμπαρα Κάσιν – γράφουν σημειώματα ή απαντούν σε ερωτήσεις για την επίδραση 23 φιλοσόφων, από τον Πλάτωνα, τον Αριστοτέλη και τον Μαϊμονίδη ώς τον Σπινόζα, τον Κίρκεγκορ, τη Σιμόν Βέιλ, τη Χάνα Αρεντ και τον Χάμπερμας (και πάλι ο Μικαέλ Φεσέλ στη μόνη διπλή «εγγραφή»). Με τα κείμενά τους οι συγγραφείς καταφέρνουν να αποδώσουν – συμπυκνωμένα, προφανώς – τις βασικές έννοιες των φιλοσόφων, με μια εμφανή πρόνοια να τους «φέρουν προς την εποχή μας». Παράλληλα, όμως, επισημαίνουν σε αρκετές περιπτώσεις τις παρανοήσεις και παρερμηνείες που έχουν δεχθεί σε μεταγενέστερες περιόδους. Ο Νίτσε είναι ένα τυπικό παράδειγμα για τον Ντόριαν Αστορ, που αναφέρει ότι ήδη στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο ο Γουλιέλμος Β’ της Γερμανίας διένειμε στα χαρακώματα το «Τάδε έφη Ζαρατούστρα», πριν η αδερφή του φιλοσόφου, η Ελίζαμπετ, συμβάλει στη «ναζιστικοποίησή» του.