Η μαγεία του αντιπερισπασμού

Η τακτική είναι τόσο αρχαία όσο και η ίδια η πολιτική – μονάχα οι λαϊκιστές όμως κατάφεραν να την αναγάγουν σε υψηλή τέχνη. Γιατί οι λαϊκιστές την έχουν περισσότερο ανάγκη από όλους τους υπόλοιπους πολιτικούς; Ο λόγος είναι προφανής. Πάντοτε υπήρχε, υπάρχει και θα υπάρχει ψαλίδα ανάμεσα στις προεκλογικές υποσχέσεις και στις μετεκλογικές επιτεύξεις· η διαφορά ήταν, είναι και θα είναι στο άνοιγμα της ψαλίδας. Οταν το άνοιγμα της ψαλίδας είναι τεράστιο – όπως στην περίπτωση των λαϊκιστών – δύο δρόμοι σού απομένουν για ν’ ακολουθήσεις: είτε να ζητήσεις συντετριμμένος συγγνώμη από το εκλογικό σώμα και να αποσυρθείς στην Ιερά Μονή Εσφιγμένου είτε να ορκιστείς σε ό,τι έχεις ιερό πως έπραξες, πράττεις και θα πράττεις όσα υποσχέθηκες. Ο δεύτερος δρόμος φαίνεται πιο δύσβατος, αλλά έχεις έναν ανέλπιστο σύμμαχο: το ίδιο το θύμα σου. Εχει αποδειχτεί από συγκριτικές μελέτες εκλογικών αποτελεσμάτων ότι οι ψηφοφόροι συνήθως δεν «πιστεύουν αυτό που βλέπουν», μα «βλέπουν αυτό που πιστεύουν» – εξού και δυσκολεύονται ν’ αλλάξουν την ψήφο τους, ακόμη και όταν τα μηνύματα που τους στέλνουν τα μάτια τους και τα αφτιά τους είναι εκτυφλωτικά κι εκκωφαντικά. Μολαταύτα, επειδή στην περίπτωση των λαϊκιστών ισχύει η γνωστή χυδαία παροιμία με τον υπερβάλλοντα ζήλο στην αφόδευση, χρειάζεται κάτι παραπάνω από την τυφλή και κουφή πίστη, προκειμένου ο ψηφοφόρος να ψηφίσει το κόμμα που ψήφισε και την προηγούμενη φορά δίχως να νιώσει αθεράπευτα κορόιδο. Χρειάζεται μια ποικιλία από αντιπερισπασμούς.