Ενωση ανθρώπων και λαών

Ο Φιόντορ Ντοστογέφσκι στον «Μέγα Ιεροεξεταστή» μας λέει δυο μεγάλες αλήθειες… Η πρώτη: ότι είναι στη φύση του ανθρώπου να θέλει να ενώνεται με τους συνανθρώπους του. «Η παγκόσμια συνένωση είναι το τρίτο και μεγαλύτερο μαρτύριο του ανθρώπου» μας λέει. «Πάντα η ανθρωπότητα, στη γενικότητά της, προσπαθούσε να συνενωθεί σε παγκόσμια κλίμακα σε μια αναμφισβήτητη, γενική και ομονοούσα μυρμηγκοφωλιά». Η «ένωση», λοιπόν, είναι ο τρόπος του ανθρώπου προκειμένου να αντιμετωπίσει συλλογικά τον τρόμο που του προκαλεί η ιδέα του θανάτου… Κι είναι οι άνθρωποι, αυτοί οι ίδιοι, που εξαρχής στήριξαν αποδεχόμενοι την ιδέα μια ενωμένης Ευρώπης, δίνοντας όμως τη δύναμή τους στις εξουσίες και επιτρέποντάς τους να τους χειραγωγούν. Κι αυτό γιατί – η δεύτερη αλήθεια! –  «ο άνθρωπος προτιμάει την ησυχία, ακόμα και τον θάνατο, παρά την ελεύθερη εκλογή εν γνώσει του καλού και του κακού». Αποτέλεσμα: «εκφυλισμένες αστικές δημοκρατίες» επιβάλλουν «οικονομική τυραννίδα» και «πολιτιστική δικτατορία». Κι ιστορικά παράδοξα… Η ηττημένη Γερμανία του χθες είναι ο νικητής του σήμερα… Η Ευρώπη του μέλλοντος πρέπει να είναι μια Ευρώπη των ανθρώπων, των λαών. Ελεύθερων ανθρώπων, που θα θέλουν να αλλάξουν τον κόσμο. Πώς; Με γνώση! «Μονάχα η πραγματικότητα», όπως λέει και ο Μπρέχτ, «θα μας μάθει πώς την πραγματικότητα να αλλάξουμε».