Ο δρόμος προς την ελευθερία

«Λίγοι στοχαστές επηρέασαν την αμερικανική πνευματική και δημόσια ζωή για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα όσο ο Ντιούι» γράφει εύστοχα στην κατατοπιστική εισαγωγή του ο Θανάσης Γιαλκέτσης. Και όντως, από τα πρώτα φιλοσοφικά δοκίμια του Τζον Ντιούι το 1882 έως και τα τελευταία του το 1952, τα φιλοσοφικά, πολιτικά και παιδαγωγικά κείμενά του αντιστοιχούν σε επτά δεκαετίες συνεχούς και αδιάλειπτης μελέτης, δημοσιεύσεων και ακτιβισμού. Ως πραγματιστής φιλόσοφος, ο Ντιούι δίνει προτεραιότητα στην εμπειρία έναντι της θεωρίας. Πιστεύει στη δύναμη του πειραματισμού της δράσης που συντελείται όχι μονάχα αποκλειστικά στον πολιτικό στίβο αλλά και σε άλλους κοινωνικούς τομείς, όπως το σχολείο, ο εργασιακός χώρος, οι σύλλογοι, τα σωματεία και οι διάφορες ενώσεις των πολιτών, όπου τα άτομα μέσω της ενεργού συμμετοχής τους διδάσκονται την πρακτική της δημοκρατίας. Ο φιλελευθερισμός του Ντιούι παντρεύει τον ατομικισμό της αμερικανικής φιλελεύθερης παράδοσης με το μεταρρυθμιστικό πνεύμα της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατικής σκέψης.