Εχει φτάσει πρώτος στο ραντεβού μας και σηκώνεται όταν με βλέπει να πλησιάζω. Αν και είναι ένα ιδιαίτερο ζεστό μεσημέρι, μοιάζει ατσαλάκωτος – χαρακτηριστικό των λεπτοκαμωμένων ανθρώπων – ενώ στον αέρα πλανάται διακριτικά η μυρωδιά κλασικής ανδρικής κολώνιας. Ευγενής και ιδιαίτερα απολογητικός εξαιτίας μιας μικροπαρεξήγησης που δημιουργήθηκε μεταξύ μας όταν κανονίζαμε αυτήν τη συνέντευξη, αποδεικνύει, άμα τη εμφανίσει, ότι ξέρει να ζητά συγγνώμη, ίσως και με μεγαλύτερη ένταση απ’ όση χρειάζεται. Εξάλλου, αυτήν την εποχή είναι ένα από τα πλέον περιζήτητα άτομα για εμάς τους δημοσιογράφους. Ερχεται από μια μεγάλη θεατρική επιτυχία, τον «Βυσσινόκηπο», πρωταγωνιστεί στο πρώτο sequel της ελληνικής τηλεόρασης, το «Λόγω τιμής», και καταπιάνεται σκηνοθετικά με ένα από τα πιο σημαντικά έργα της αρχαίας δραματουργίας, τον «Οιδίποδα», που θα παρουσιαστεί στις 12 και 13 Ιουλίου στην Επίδαυρο και, στη συνέχεια, σε περιοδεία ανά την Ελλάδα. Επιπλέον, έρχεται και η τοποθέτησή του από τον Κυριάκο Μητσοτάκη στην τελευταία, τιμητική θέση του ψηφοδελτίου Επικρατείας, απότοκο, υποθέτω, του εμπεριστατωμένου και επικοινωνιακού πολιτικού του λόγου.

Φέτος, λοιπόν, μοιάζει να είναι η χρονιά του με τη δημοφιλία του σε μέγιστο δείκτη ακμής. «Δηλαδή από εδώ και πέρα αρχίζει η πτώση;» με ρωτάει γελώντας. Σοβαρεύεται όμως για να συνεχίσει: «Δεν μπορώ να ορίσω ούτε την προσωπική ούτε τη δημιουργική μου ζωή με όρους επιτυχίας ή, έστω, ευρείας αποδοχής. Εχω την τύχη να μπορώ να βιοπορίζομαι δουλεύοντας πάνω στο αντικείμενο που αγαπώ και το οποίο φαίνεται ότι με συμπαθεί, ότι υπάρχει δηλαδή μια αμοιβαία έλξη μεταξύ μας. Από εκεί και πέρα, προσπαθώ να γίνομαι όσο το δυνατόν βαθύτερος και πιο ουσιαστικός. Σαν καλλιτέχνης και σαν πολίτης. Με ενδιαφέρει βέβαια η επιτυχία, θα τη χαρώ αλλά δεν συναλλάσσομαι μαζί της».

Προλαβαίνει την επόμενη ερώτηση και ενώ αναφέρομαι στο ότι επιλέγει και επιμένει να εκτίθεται – και καλλιτεχνικά και ως προς τις πολιτικές του θέσεις – σε μια εποχή παραληρηματικής στοχοποίησης, μου λέει: «Ζούμε σε πολύ μπερδεμένη εποχή. Κατά τη γνώμη μου και φοβερά ενδιαφέρουσα. Δυστυχώς είμαστε μέσα σε αυτήν οπότε δεν μπορούμε να την αξιολογήσουμε σωστά. Γίνονται κοσμογονικές αλλαγές σε όλον τον πλανήτη. Στην εργασία, στη μετανάστευση, στο περιβάλλον, στο κλίμα, στην τεχνολογία, στη βιοηθική. Γίνονται τεράστια βήματα, πολλά θετικά και πολλά που θα έπρεπε να μας προβληματίσουν. Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, λοιπόν, το σήμα που εκπέμπουμε και λαμβάνουμε στην κοινωνική μας ζωή, στην πολιτική μας σκέψη, στην αισθητική μας αντίληψη είναι πολύ μπερδεμένο. Δημιουργείται πάρα πολύς θόρυβος. Τι προσπαθώ να κάνω εγώ; Να ξεδιαλύνω, όσο πιο καλά και ψύχραιμα μπορώ τους ήχους και να απομακρύνω αυτό που θεωρώ θόρυβο. Ετσι ώστε να κρατήσω μια ψύχραιμη άποψη για το ποια είναι σήμερα η κατάσταση στη χώρα. Μια ψύχραιμη άποψη για το πώς μπορείς να ανεβάσεις τον «Βυσσινόκηπο» ή για το τι σημαίνει σήμερα ο Τσέχοφ. Να προσπαθήσω να κρατήσω την ουσία αυτού που κάνω στον Οιδίποδα».

Η επώδυνη ενηλικίωση της χώρας

Η αναφορά του στον «Βυσσινόκηπο» δίνει την αφορμή να μιλήσουμε για ψευδαισθήσεις. «Ζούμε ακόμη, ως προς την κρίση εννοώ, σε μια κατάσταση άρνησης της πραγματικότητας. Αυτό που ονομάζω επώδυνη ενηλικίωση της χώρας. Ομως η δική μας μελαγχολία για το ότι αλλάζουν οριστικά τα πράγματα γύρω μας μπορεί να είναι για τους διπλανούς μας ή για τους νεότερους μια νότα αισιοδοξίας. Ξέρεις τη σχέση μας με την αλήθεια – το ποιος είναι, το πώς είναι ο καθένας από εμάς, ποια είναι τα δυνατά και ποια τα αδύνατα σημεία μας – και σε ατομικό και σε συλλογικό επίπεδο, την περιγράφει η Τέχνη. Αυτό κάνει ο «Βυσσινόκηπος», αυτό κάνει ο «Οιδίπους», αυτό κάνει το «Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ» που θα ανεβάσω τον χειμώνα. Μια προσπάθεια να δούμε την αλήθεια. Θα μου πεις, η αλήθεια είναι ίδια για όλους; Η αλήθεια ενός μεσοαστού επιχειρηματία που έχει κάνει μια startup και τον οποίον παιδεύει πολύ το ελληνικό κράτος είναι η ίδια με την αλήθεια ενός βιομηχανικού εργάτη που απολύθηκε από το εργοστάσιο και δεν μπορεί, στα 50 του, να βρει δουλειά; Οχι, δεν είναι». Οπότε; Τι θα έπρεπε να γίνει; «Να βρει κάποιος τα νήματα που θα μπορέσουν να ενώσουν αυτούς τους διαφορετικούς ανθρώπους με διαφορετικά συμφέροντα, διαφορετικές επιδιώξεις, διαφορετικά όνειρα οι οποίοι όμως είναι καταδικασμένοι να ζουν μαζί μέσα σε μια κοινωνία». Του λέω για τα συνθήματα που αντικατέστησαν τα επιχειρήματα. Γενικά συμφωνεί, με μια επισήμανση ωστόσο. «Ο κόσμος δεν αλλάζει με επιχειρήματα. Αν άλλαζε με επιχειρήματα, δεν θα υπήρχε λόγος για την Τέχνη». Με τι αλλάζει λοιπόν; «Με παραδείγματα. Με μικρές επαναστάσεις και συλλογικές μετακινήσεις προς μια κατεύθυνση».

Κουβεντιάζοντας με τον Κωνσταντίνο Μαρκουλάκη διαπιστώνεις γρήγορα τη γάργαρη σκέψη του που ξεμπλοκάρει τον λόγο και διευκολύνει τη ροή του από το ένα θέμα στο άλλο χωρίς εισαγωγές και γέφυρες. Ετσι, μιλώντας για τη «γενναιοδωρία» ενός σχεδίου που θα μπορεί να τους περιλαμβάνει όλους, μου λέει ότι συχνά βρίσκεται να απολογείται, κατά κάποιον τρόπο, για τις σημερινές πολιτικές του θέσεις αναφέροντας, για παράδειγμα, ότι η μητέρα του ήταν ΚΚΕ Εσωτερικού. Αλλιώς καταγράφεται ως «ανάλγητος νεοφιλελές». «Θα πρέπει όμως να γίνει, επιτέλους, κατανοητό ότι οι ιδέες που δεν είναι στη θεωρία τους αριστερές, δεν στρέφονται απαραίτητα εναντίον του κοινωνικού συνόλου και των συμφερόντων των πολλών. Είναι απλώς διαφορετικές για το πώς μπορεί να οργανωθεί βέλτιστα μια κοινωνία. Μου έλεγε κάποτε ένας συνάδελφος ότι αριστερός είναι αυτός που δεν είναι καλά αν δεν είναι καλά όλοι. Το βρίσκω παιδαριώδες. Στο μυαλό αυτού που το πιστεύει, το αριστερό είναι ταυτισμένο με το ηθικό. Δηλαδή κάποιος που θέλει κράτος πρόνοιας αλλά δεν συγχέει τις έννοιες κοινωνία και κράτος και πιστεύει στο ατομικό επιχειρείν είναι ανήθικος; Κατά τη γνώμη μου, οι αριστερές ιδέες ήταν πολύ χρήσιμες την εποχή της βιομηχανικής επανάστασης και πολύ προβληματικές τώρα. Αλλωστε, για να γίνει κάτι από προοδευτικό συντηρητικό δεν χρειάζεται παρά να περάσουν τριάντα χρόνια».

Γίνεται ιδιαίτερα παραστατικός καθώς μου περιγράφει τον τρόπο με τον οποίον αντιλαμβάνεται το περίβλημα, το κέλυφος των κομμάτων. «Προηγουμένως, καθώς ερχόμουν με τη μηχανή, σκεφτόμουν ότι τα κόμματα είναι όπως τα φάρμακα. Εμένα δεν με ενδιαφέρει η εμπορική ονομασία του τάδε ή του δείνα φαρμάκου. Με ενδιαφέρει η δραστική του ουσία. Κάθε φάρμακο έχει μια σειρά από παρενέργειες. Το θέμα είναι η δραστική του ουσία να είναι πιο δυνατή και πιο ωφέλιμη από τις όποιες παρενέργειες». Πιστεύει λοιπόν ότι η Νέα Δημοκρατία και ο Μητσοτάκης περιέχει τη δραστική ουσία που χρειάζεται τώρα η χώρα; «Εχω, βάσει στοιχείων, την πεποίθηση ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης είναι η ευκαιρία που χρειαζόμαστε αυτήν τη στιγμή, η καλύτερη, με μεγάλη διαφορά, επιλογή υπό τις παρούσες συνθήκες. Πιστεύω και ελπίζω ότι δεν θα διαψευστώ. Δεν θεωρώ όμως ότι είναι Μεσσίας. Οτι ένας άνθρωπος μπορεί να φορτωθεί την ελπίδα του συνόλου των Ελλήνων και να τα κάνει όλα ακριβώς όπως θέλει ο καθένας από εμάς. Θα ήταν παράλογο. Εγώ δεν μπορώ να φτιάξω μια παράσταση ακριβώς όπως τη θέλω. Θα φτιάξει αυτός μια χώρα ακριβώς όπως τη θέλει; Τι πιστεύω; Οτι μπορεί – ως ακέραιος, σοβαρός, ψύχραιμος, μελετηρός, μετριοπαθής αλλά και αποφασιστικός όταν χρειάζεται, δουλευταράς και ικανός για διοίκηση – να γίνει ο καταλύτης ώστε να προχωρήσει η χώρα προς τη σωστή κατεύθυνση, προς το ωφέλιμο μέλλον».

«Προσπαθώ να μην είμαι μισαλλόδοξος»

Συμφωνούμε ότι στην εποχή της ακραίας πόλωσης και της λεκτικής εμπάθειας που ζούμε, η πολιτική του έκθεση και η τοποθέτησή του στο ψηφοδέλτιο της ΝΔ, δεν προκάλεσε έντονη διαδικτυακή κριτική όπως συμβαίνει σε αντίστοιχες περιπτώσεις και για όλα τα κόμματα. Με την εμπειρία του, όσον αφορά στη σχέση με το κοινό, πού το αποδίδει; «Κοίτα, όταν διαφωνώ με κάποιον δεν με ενδιαφέρει, στο τέλος της ημέρας, εγώ να είμαι ακόμη περισσότερο πεπεισμένος για τις θέσεις μου και, αντίστοιχα, εκείνος για τις δικές του. Θέλω και προσπαθώ να του δώσω να καταλάβει, με όσο το δυνατόν καλύτερο τρόπο, τη δική μου αλήθεια. Για ποιο λόγο λέω ό,τι λέω. Γενικά, προσπαθώ να μην είμαι μισαλλόδοξος. Δεν θεωρώ ότι κάποιος με τον οποίον διαφωνώ είναι ηλίθιος ή κακόπιστος. Είναι πολύ πιθανόν και να τον εκτιμώ. Και, επειδή ακριβώς ζούμε σε εποχή εμπάθειας, αυτό νομίζω ότι δρα εκτονωτικά. Εκτός κι αν πια το έχουν πάρει απόφαση. Αν το δηλώσεις μπορείς να το σώσεις που έλεγε και ο Τρίτσης».

Μέρες επετείου αναγγελίας και διεξαγωγής του δημοψηφίσματος του 2015, θυμόμαστε εκείνη την περίοδο που δίχασε και τραυμάτισε την αξιοπρέπεια μιας κοινωνίας. Η λέξη «αυταπάτη» μπαίνει μοιραία στην κουβέντα μας. «Η απολογία «είχα αυταπάτες» δεν δικαιώνει τον αυταπατηθέντα. Οι αυταπάτες ενός πολιτικού φέρνουν Μικρασίες. Οι αυταπάτες μιας κοινωνίας οδηγούν σε εθνικές καταστροφές. Δεν είναι δικαίωση η αυταπάτη για έναν πολιτικό. Τον εκλέξαμε ακριβώς για να μην έχει αυταπάτες». Θεωρεί, ωστόσο, δια της τεθλασμένης βεβαίως, ότι η εκλογή του ΣΥΡΙΖΑ το 2015 ήταν κάτι που έπρεπε να συμβεί. «Πρώτα απ’ όλα διότι υπήρχαν μια σειρά από μέτρα που μόνο μια «αριστερή» κυβέρνηση θα μπορούσε να περάσει. Αλλά και για υπαρξιακούς λόγους. Για να δούμε την Αριστερά στην εξουσία. Αν θέλεις, δικαιούνταν κι αυτοί να έχουν μια ευκαιρία διακυβέρνησης».

Υπήρξε όμως ένα «σημείο βρασμού» όσον αφορά τις ανοχές και τις αντοχές του στον ΣΥΡΙΖΑ; Η απάντησή του είναι άμεση και ξεκάθαρη. «Η επικοινωνιακή διαχείριση της πυρκαγιάς στο Μάτι. Υστερα από αυτό, δεν θέλω να μπαίνω σε οποιαδήποτε σχετική συζήτηση. Τέτοια αλαζονεία, ψέμα, διαστροφή της πραγματικότητας, σχεδόν εμφυλιοπολεμική διάθεση απέναντι σε οποιονδήποτε διατύπωνε διαφορετική άποψη δεν έχω ξαναδεί ποτέ στη ζωή μου». Καταλήγουμε στο ότι μεγαλύτερη σημασία από το λάθος που μπορεί να κάνει κάποιος, είναι ο τρόπος που θα το διαχειριστεί.

Οιδίποδας, ο Αδάμ της δραματουργίας

Η τελευταία κουβέντα δίνει ιδανική πάσα για να περάσουμε στον «Οιδίποδα». «Στους πρώτους τετρακόσιους πενήντα στίχους της τραγωδίας ο Τειρεσίας λέει στον Οιδίποδα ακριβώς τι πρόκειται να συμβεί. Αρα ο θεατής δεν παρακολουθεί ένα θρίλερ του οποίου την κατάληξη δεν γνωρίζει. Προσηλώνεται στο πώς θα συμπεριφερθεί ο ήρωας αφού συμβεί το κακό. Το πώς θα το διαχειριστεί». Βλέπουμε στον Οιδίποδα στοιχεία του σύγχρονου ανθρώπου; «Αφού είναι ο απόλυτος άνθρωπος. Ο πρώτος άνθρωπος. Ο Αδάμ της δραματουργίας». Λόγω της αλαζονείας του; «Οχι, δεν είναι αυτό το βασικό του χαρακτηριστικό. Είναι η ευφυΐα του και η πίστη σε αυτή. Ο ορθός λόγος. Η σκέψη ως εργαλείο κατανόησης και δράσης. Από εκεί έρχεται και η πτώση του. Οταν συνειδητοποιεί ότι αυτό το εργαλείο δεν είναι επαρκές. Οτι υπάρχει πάντα κάτι που μας ξεπερνά. Οπως θέλεις μπορείς να το ονομάσεις, πιστεύεις – δεν πιστεύεις σε Θεό ή μοίρα. Ο Οιδίποδας δεν είναι αλαζόνας. Είναι θερμόαιμος όπως είναι όλοι οι σοφόκλειοι ήρωες, οι ήρωες γενικά. Ο Κρέοντας είναι, ας πούμε, πιο συναινετικός πιο ψύχραιμος, είναι ο άνθρωπος που θα ζήσει αλλά δεν θα γραφτεί τραγωδία γι’ αυτόν. …Ο Οιδίποδας είναι παίγνιο του Θεού». Ο ίδιος πιστεύει; «Οχι με την τρέχουσα έννοια. Δεν πιστεύω δηλαδή στον Θεό». Πιστεύει όμως ότι υπάρχει κάτι πέρα από εμάς; «Κοίτα πάνω» μου λέει και μου δείχνει τον ουρανό. (Εχουμε μόλις βγει από το κατάστημα στον δρόμο). «Σίγουρα υπάρχει κάτι πέρα από εμάς. Μόνο που αυτό το κάτι δεν ασχολείται μαζί μας. Δεν ενδιαφέρεται για εμάς».

ΙNFO:

BarrusΑιόλου 27Α, Πλ. Αγίας Ειρήνης

Σαλάτα ανάμεικτη με ξηρούς καρπούς, αχλάδι, παξιμάδι και κατίκι Δομοκού €8,00

Black angus μπέργκερ

€9,50

Σάντουιτς σε ρουστίκ ψωμί με λωρίδες black angus, μανιτάρια, καραμελωμένα κρεμμύδια και τσένταρ

€8,50

Κερασμένος ο καφές με σπιτικό γλυκό κουταλιού

Σύνολο €26,00