Οι κηδείες των αγνώστων

^«Μη με διαβάζετε αν δεν έχετε παρακολουθήσει κηδείες αγνώστων», λέει ένας αριστουργηματικός στίχος του ποιητή Ν.Δ. Καρούζου και αν και δεν το έχουμε ποτέ ξεχάσει, μας επανήλθε ζωηρά στο μυαλό χάρη σ’ ένα πραγματικά συγκλονιστικό γεγονός, όπως είναι ο θάνατος του κάθε ανθρώπου. Πόσο πιο πλούσια αλήθεια γίνεται η ζωή ενός ανθρώπου όταν μόνο τη φαντάζεσαι και δεν έχει συμβεί να τη γνωρίσεις. Βέβαια ο Καρούζος εννοεί πρωτίστως πως δεν θα ήθελε για αναγνώστες του τόσο λίγο ευαίσθητους ανθρώπους ώστε να μην έχουν ενδιαφερθεί για τον θάνατο και να μην έχουν παρασταθεί στην κηδεία αγνώστων τους ανθρώπων, αφού κάθε άνθρωπος που πεθαίνει, όσο άγνωστος ή μακρινός μας και να είναι, το γεγονός ότι πεθαίνει τον μεταβάλει με έναν τρόπο αδιευκρίνιστο αν και απολύτως ερμηνεύσιμο σε συγγενή μας. Οπως ο άγνωστός μας που στάθηκε η αφορμή να θυμηθούμε τον στίχο του Καρούζου και η λιτή είδηση για τον θάνατο του έγραφε, χωρίς να παραθέτει όνομα και επώνυμο πως ανεβαίνοντας με ποδήλατο την οδό Πειραιώς και πηγαίνοντας να συναντήσει συγγενικά του πρόσωπα σε μια κεντρική πλατεία της Αθήνας, βράδυ δέκα η ώρα, αισθάνθηκε το στήθος του να πονάει και ξεψύχησε μόλις κατέβηκε από το ποδήλατό του στο παρακείμενο πεζοδρόμιο. Δεν γίνεται όσο και αν προσπαθήσει κανείς να συμμεριστεί την αγωνία, ή το ποια υπήρξε η τελευταία σκέψη ενός ανθρώπου, που δεν φεύγει μέσα σε ένα δωμάτιο σπιτιού ή νοσοκομείου, με γύρω δικούς του ανθρώπους, αλλά φεύγει ανάμεσα σε πρόσωπα άγνωστα και μόνο τα γύρω κτίρια θα μπορούσε να αισθανθεί ως οικεία καθώς δεν ήταν η πρώτη φορά που περνούσε ανάμεσά τους ποδηλατώντας. Ομως τα κτίρια όσο και αν έχουν υπάρξει μάρτυρες μιας επιθανάτιας αγωνίας, δεν έχει γίνει ακόμη κατορθωτό να αφουγκραστούμε το τι ακριβώς συγκράτησαν, αν και δεν μπορεί όσο και αν μας φαίνεται αδιανόητο να μην τους έχει κάτι μεταγγιστεί. Διαφορετικά πώς θα ήταν πανθομολογούμενο ότι η ύλη έμψυχη και άψυχη επικοινωνεί με έναν τρόπο μεταξύ της που αναδεικνύει έναν βαθύ σύνδεσμο ανάμεσα σε όσα έχουν συμβεί σε ένα απώτατο παρελθόν και σε όσα εξελίσσονται αυτήν τη στιγμή. Ετσι ώστε η ζωή και ο θάνατος του κάθε ανθρώπου να μοιράζονται τα ίδια χαρακτηριστικά και Λάπωνας ή Νοτιοαφρικανός, της φυλής των Μαορί ή της βασιλικής γενιάς των Ουίνσδορ να μην είναι παρά ονομασίες επινοημένες, συμβατικές.