Επιστροφή στον σκοταδισμό

Η 7η Σεπτεμβρίου του 1968 θα έμενε στην ιστορία: Περίπου 400 γυναίκες συγκεντρώνονταν την ημέρα εκείνη έξω από το Boardwalk Hall, στο Ατλάντικ Σίτι των Ηνωμένων Πολιτειών, θέλοντας να διαμαρτυρηθούν για τα ασφυκτικά πρότυπα εμφάνισης που επιβάλλονταν στις γυναίκες. Καθώς η πορεία εξελισσόταν μέσα σε ένα κλίμα μαζικού ενθουσιασμού, οι διαδηλώτριες άρχισαν να πετούν σε έναν κάδο – τον «κάδο ελευθερίας» – όλα όσα έθεταν υπό περιορισμό την εικόνα τους ανεξάρτητα από τη θέλησή τους: ακόμη και σουτιέν. Περίπου την ίδια εποχή αλλά και αργότερα, το παντελόνι θεωρήθηκε κατάκτηση για τις γυναίκες ενώ τα επόμενα χρόνια στην Ελλάδα θα δίνονταν αγώνες για την κατάργηση της ομοιόμορφης εμφάνισης των μαθητών στα σχολεία… Εχουν περάσει αρκετές δεκαετίες από τότε, κι όμως το δικαίωμα του ελεύθερου προσδιορισμού της εικόνας μας δεν είναι τόσο αυτονόητο όσο φαντάζει. Οσα συμβαίνουν στην Κύπρο τις τελευταίες ημέρες είναι ενδεικτικά: Στη χώρα επικρατεί σάλος μετά τη διαρροή πληροφοριών σύμφωνα με τις οποίες το υπουργείο Παιδείας της Κυπριακής Δημοκρατίας ετοιμάζεται να επιβάλει αυστηρούς κανόνες για την εμφάνιση των μαθητών της χώρας. Οι τελικές αποφάσεις αναμένεται να ληφθούν σήμερα, όμως όσα έγιναν γνωστά συντάσσονται με αναχρονιστικές αντιλήψεις του παρελθόντος. Και σοκάρουν: Μεταξύ άλλων υιοθετείται… μεζούρα για το μήκος της φούστας και υποχρεωτικό παντελόνι για τους χειμερινούς μήνες ενώ απαγορεύονται μουστάκια και μούσια στα αγόρια, σκουλαρίκια, βραχιόλια, ψεύτικες βλεφαρίδες, βαμμένα νύχια, βαμμένα μαλλιά. Η λίστα είναι ανεξάντλητη: Φτάνει σε σημείο να κάνει αρνητική αναφορά σε «εξεζητημένες ανταύγειες» δημιουργώντας ερωτηματικά για το ποιος και με ποια κριτήρια αισθητικής ή ηθικής θα επιβάλλει την τήρηση του μέτρου. Πόσο πίσω μπορούν τελικά να γυρίσουν οι εξελιγμένες κοινωνίες του 21ου αιώνα; Και τι πυροδοτεί αυτήν την οπισθοδρόμηση σε έναν κόσμο που καυχιέται για τον φιλελευθερισμό του; Μια απάντηση επιχειρεί να δώσει η Παγκύπρια Συντονιστική Επιτροπή Μαθητών Κύπρου: «Αυτές οι νοοτροπίες εκφράζουν αντιλήψεις άλλων, περασμένων εποχών και οδηγούν την εκπαίδευση χρόνια πίσω. Αντί οι αρμόδιοι του υπουργείου να ασχολούνται κυριολεκτικά με τρίχες ας κοιτάξουν τα πραγματικά προβλήματα της εκπαίδευσης, την ολόπλευρη μόρφωση των μαθητών, την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης, τις υποδομές των σχολείων μας και άλλα πολλά προβλήματα. Η εμφάνιση του μαθητή δεν επηρεάζει σε καμία περίπτωση την επίδοσή του ούτε είναι δείγμα καλής διαγωγής. (…) Ευελπιστούμε ότι θα τερματιστεί η οποιαδήποτε σκέψη για ενίσχυση του στρατοκρατικού κλίματος στα σχολεία και ότι δεν θα μπει ζήτημα για συντηρητικές αλλαγές».