Η Ευρώπη δεν υπήρξε ποτέ

Η αντιπαράθεση γύρω από την έννοια του «ευρωπαϊκού τρόπου ζωής» ήρθε να θυμίσει το ευρύτερο ερώτημα για το τι προσδιορίζει την Ευρώπη, ως κοινή ιστορία, ταυτότητα και πολιτισμό. Αρκεί να αναλογιστούμε ότι η ίδια η έννοια μιας ηπείρου με κοινή ιστορία είναι πρόσφατη και γέννημα του 19ου αιώνα και κυρίως του 20ού αιώνα και ενός σχεδίου ευρωπαϊκής ενοποίησης που σε πρώτη φάση αφορούσε κυρίως τη Δυτική Ευρώπη. Ούτε πρέπει να ξεχνάμε ότι οι πρώτες εκδοχές «ευρωπαϊκής ενότητας» δεν ήταν ακριβώς προοδευτικές και αφορούσαν περισσότερο τον συνασπισμό των αυτοκρατοριών έναντι των επαναστατικών σκιρτημάτων που ξύπνησε η Γαλλική Επανάσταση, όπως μας θυμίζει η ξεχασμένη σήμερα «Ευρωπαϊκή Συμφωνία» που θεωρήθηκε ο βασικός μηχανισμός ισορροπίας δυνάμεων στον 19ο αιώνα, πριν καταρρεύσει οριστικά μέσα σε έναν φρενήρη ιμπεριαλιστικό ανταγωνισμό που θα κάνει την Ευρώπη αφετηρία δύο παγκόσμιων πολέμων.