Νίκος Πουλαντζάς: ο πρωτοπόρος της ανανέωσης του μαρξισμού

Ο Νίκος Πουλαντζάς έδωσε τέλος στη ζωή του σε ηλικία 43 μόλις ετών, πριν ακριβώς σαράντα χρόνια. Στις 3 Οκτωβρίου 1979 πήδηξε από τον 29ο όροφο πολυκατοικίας στο Παρίσι, όπου διέμενε ο επιστήθιος φίλος του Κωνσταντίνος Τσουκαλάς. Ο βίος του ήταν σύντομος, έντονος και εξαιρετικά δημιουργικός. Ηδη από το 1968, με τη δημοσίευση του πρώτου σημαντικού του έργου «Πολιτική εξουσία και κοινωνικές τάξεις στο καπιταλιστικό κράτος» αναδείχθηκε πρωτοπόρος σε μια προσπάθεια ανανέωσης του μαρξισμού. Αυτό είχε πολύ μεγάλη σημασία, κυρίως επειδή αφορούσε τις σχέσεις κράτους και κοινωνικών τάξεων – ένα θέμα για το οποίο είχαν γραφτεί πολύ λίγα στο παρελθόν. Ακόμα και ο τίτλος (στο γαλλικό πρωτότυπο) που αναφέρει το «καπιταλιστικό κράτος» περιέχει κάτι το εντελώς καινούριο: ο Μαρξ έγραφε για το κεφάλαιο, για τον καπιταλιστή, για τον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής, και για το κράτος ξεχωριστά – όχι για το καπιταλιστικό κράτος, δηλαδή για ένα κράτος δομημένο και οργανωμένο στα μέτρα του καπιταλιστικού συστήματος.