Ο δεύτερος Παράδεισος του Μίλτον

Αν ο «Χαμένος παράδεισος» του Μίλτον είναι η επική αφήγηση της Δημιουργίας, της Αμαρτίας και της Πτώσης, ο «Ξανακερδισμένος παράδεισος» του 1671 (εκδ. Μελάνι, 2019) είναι ο αγώνας του Χριστού με τον Σατανά στην έρημο των πειρασμών. Για τον προτεστάντη Μίλτον (καλβινιστή και πουριτανό, συγκεκριμένα), η αφήγηση στρέφεται προς το παρελθόν. Η δική του Βίβλος, από την οποία αντλεί στίχους και παραθέματα, καταδεικνύει τη «δόξα Θεού», τα δημιουργήματά του, την κτίση. Εκεί ο Χριστός είναι το τελειότερο δημιούργημα. Και ο αγώνας με τον Σατανά διεξάγεται για να απορρίψει τους επίγειους πειρασμούς. Δεν υπάρχει στους δύο «Παραδείσους» η Μέλλουσα Ανάσταση και Βασιλεία. Δεν υπάρχει κυρίως η νέα Εδέμ, την οποία ερμηνεύουν οι Πατέρες: δηλαδή, η Εκκλησία. Ο Μίλτον εμπνέεται από την Αγία Γραφή ως θρησκευτικό – και όχι εσχατολογικό – κείμενο, για να παραδώσει βέβαια ένα ποίημα με επιβλητικές περιγραφές και μετρημένη ένταση, όσο μας επιτρέπει να κατανοήσουμε η ελληνική απόδοση. Ο μεταφραστής είναι ο Δημοσθένης Κορδοπάτης, που το 2014 παρέδωσε τις «Ιστορίες του Καντέρμπερι» για τον ίδιο εκδοτικό οίκο. Ως προς τη μετάφραση ισχύει απολύτως ότι υπάρχουν ειδικότεροι του γράφοντος για να εκτιμήσουν αν η δραματικότητα του πρωτότυπου μεταφέρθηκε αυτούσια σε στίχους όπως οι παρακάτω για την αυτοεξορία του Ιησού στην έρημο: «Σαράντα πλήρεις ημέρες πέρασε, σε λόφο κάποιες φορές, σε σκιερή λαγκαδιά τώρα, και κάθε νύχτα, υπό την κάλυψη κάποιας αιωνόβιας βαλανιδιάς ή κέδρου, προς προστασία του από τη δροσιά, ή κατέφευγε σε κάποια σπηλιά για να μη φαίνεται…».