Στην παλιά ταβέρνα

Είναι η κοινή συνισταμένη στις αναμνήσεις όλων των γενεών. Ταβέρνα ή ταβερνείο ή οινομαγειρείο ή μαγέρικο ή καπηλειό ή κρασοπουλιό. Ταβέρνα οικογενειακή ή «κοσμική» όπως έλεγαν κάποτε. Ψαροταβέρνα ή χασαποταβέρνα. Και τα τελευταία χρόνια, «μεταταβέρνα» (το ακούσαμε κι αυτό). Στου «Μανώλη την ταβέρνα» όπου, σύμφωνα με το παιδικό τραγούδι, «έπεσε μια τουφεκιά». Ή στου «Λινάρδου την ταβέρνα» του Τούντα, όπου «βλέπεις πρόσωπα μοντέρνα (…) εκεί πάει ο Παπαρούνας, ο Βαρέλας κι ο Μουρούνας, πάει ο Σκόρδος ο τεμπέλης και ο Θρούμπας κι ο Τσιγγέλης». Ενας «ναός» της ελληνικής ηθογραφίας διά μέσου των δεκαετιών, αναπόσπαστο κομμάτι της κουλτούρας της καθημερινότητας με ιστορία 2.500 χρόνων. Σε τι διαφέρει μια ταβέρνα από ένα εστιατόριο, εκτός βέβαια από το μενού; Στο εστιατόριο πάει κάποιος για να φάει, ενώ στην ταβέρνα το φαγητό είναι – ή, τουλάχιστον, ήταν – το άλλοθι ακόμη και όταν καταναλώνεται σε ποσότητες «φεστιβάλ χοληστερίνης». Εδώ το θέμα είναι η συναναστροφή. Οι άνθρωποι κάθονται περισσότερο, πίνουν περισσότερο, μιλάνε περισσότερο (και σβήνουν, ακόμη και σήμερα, τσιγάρα στο πιάτο με τα υπολείμματα από το κόκαλο της μπριζόλας). Η ταβέρνα – περισσότερο ως στέκι παρά ως χώρος εστίασης – άνθησε κυρίως στην Αθήνα και στον Πειραιά. Οι λόγοι, προφανείς. Από την ίδρυση του νέου ελληνικού κράτους και μετέπειτα λειτούργησε ως άτυπη μετεξέλιξη της Εκκλησίας του Δήμου. Οταν το έστριβε προς το σούρουπο και έκλειναν οι καφενέδες, στις ταβέρνες μεταφέρονταν οι αψιμαχίες των εθνικών διχασμών μας. Εδώ πρωτογλέντησαν οι μικρασιάτες πρόσφυγες, μπολιάζοντας στα ήθη μας τον δικό τους πολιτισμό της ευωχίας. Εδώ διασώθηκε το ρεμπέτικο και εδώ αναγεννήθηκε και έγινε μόδα στη δεκαετία του 1980 (που ‘σαι, Σαμπάνη). Στις ταβέρνες άλλαζαν χέρια οι προκηρύξεις στα χρόνια της χούντας. Εδώ άναβαν οι συζητήσεις για παραστάσεις και συναυλίες που άφησαν εποχή. Κι εδώ κάναμε, από ερωτική αμηχανία, μπαλίτσες με την ψίχα του ψωμιού. (Απορώ μόνο πώς φιλιόμασταν μετά στο στόμα με το παϊδάκι και το τζατζίκι ακόμα στον ουρανίσκο).