Η 4η αναθεώρηση

Δεν αποτελεί ελληνικό προνόμιο, πρόκειται για διεθνή κατάσταση: το Σύνταγμα αλλάζει επειδή στην πολιτική πρακτική και την εφαρμογή του ανέκυψαν προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν. Σπανίως, δηλαδή, οι νομοθέτες προχωρούν σε αλλαγές με το βλέμμα στο μέλλον και σε ζητήματα που οι ίδιοι και οι κοινωνίες τους θα βρουν μπροστά. Κατά βάση, παρεμβαίνουν για να διορθώσουν κενά και αστοχίες, εξυπηρετώντας παράλληλα και την πολιτική συγκυρία – εν ολίγοις, τους σχεδιασμούς τής εκάστοτε πλειοψηφίας. Για κάποιους πρόκειται για κοντόφθαλμη αντίδραση, αλλά από την άλλη το Σύνταγμα δεν παύει να είναι ένα ρευστό κείμενο που συνάδει με την πολιτική ρευστότητα. Επομένως, δεν πρέπει να εκπλήσσει η αναθεώρηση ακόμη και προσφάτως αναθεωρημένων διατάξεων – στα μέρη μας το είδαμε με τον βασικό μέτοχο. Οι τροποποιήσεις ώστε να καλυφθούν παραλείψεις ή να επιδιορθωθούν διατάξεις που δεν λειτουργούσαν ήταν από τα πρώτα μαθήματα που έφθασαν από τις ΗΠΑ, την πρώτη χώρα με Προεδρία συνταγματικά κατοχυρωμένη: το 1841 ο νεοεκλεγείς Γουίλιαμ Χάρισον, ο πρόεδρος Νο 9 στην αμερικανική Ιστορία, έπαθε πνευμονία εκφωνώντας μια δίωρη ομιλία στο ψύχος, κατά την ανάληψη των καθηκόντων του. Πέθανε έναν μήνα αργότερα, αλλά οι Αμερικανοί διαπίστωσαν ότι το Σύνταγμα δεν διευκρίνιζε την ιδιότητα του διαδόχου. Η τροπολογία που ακολούθησε προέβλεπε ρητά ότι σε περίπτωση προεδρικής χηρείας, αναλαμβάνει με πλήρεις εξουσίες ο αντιπρόεδρος. Το 1951, με τον Αϊζενχάουερ νεοεκλεγέντα στον Λευκό Οίκο, η νέα τροπολογία προέβλεπε ρητά ότι ο προεδρικός κύκλος ολοκληρώνεται σε δύο θητείες –  -ήταν η απάντηση των Ρεπουμπλικανών στις τέσσερις συνεχείς εκλογικές νίκες του Φραγκλίνου Ρούζβελτ.