Μετά την άνετη επικράτηση του χαρισματικού Μπόρις Τζόνσον στις εκλογές του Δεκεμβρίου, χάρη και στο καθαρό σύνθημα που υιοθέτησε («Get Brexit Done»), οι διαπραγματεύσεις με την ΕΕ για την τελική συμφωνία αναμένεται να εκκινήσουν άμεσα.

Μια εκδοχή, μάλλον σχετικώς ανώδυνη, είναι να υιοθετηθεί τελικώς το λεγόμενο «μαλακό Brexit». Αυτό σημαίνει ότι η σχέση του ΗΒ με την ΕΕ θα συνεχίσει να περιλαμβάνει τη λεγόμενη ενιαία αγορά. Αυτό θα θυμίζει έντονα την ήδη υπάρχουσα σχέση ΕΕ και Νορβηγίας, όπου η τελευταία ανήκει στην Ενιαία (Ευρωπαϊκή) Οικονομική Ζώνη. Δηλαδή ο τελωνειακός έλεγχος και ο έλεγχος προέλευσης του προϊόντος (Rule of origin) μαζί με το «entry fee» θα καταστήσουν περίπου συγκρίσιμο το κόστος εμπορίου του ΗΒ με αυτό της Νορβηγίας, λένε οι σχετικές έρευνες. Στην περίπτωση αυτή πάντως, το ΗΒ δεν θα μπορεί να συνδιαμορφώνει κάθε φορά τους κανόνες της ενιαίας αγοράς, ενώ δεν θα ισχύει φυσικά η ελεύθερη διακίνηση της εργασίας. Στην περίπτωση αυτή οι υπολογισμοί που γίνονται αναφέρουν ένα κόστος περίπου 1,3% του ΑΕΠ, δηλαδή 1.100 στερλίνες ανά νοικοκυριό.

Στην αντίθετη περίπτωση ενός «σκληρού  Brexit», το ΗΒ θα εμπορεύεται με την ΕΕ σύμφωνα με τους κανόνες του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, που σημαίνει δασμούς και άλλα μη δασμολογικά εμπόδια, τα οποία όλα μαζί διπλασιάζουν το κόστος στο 2,7% του ΑΕΠ.

Οι αντίστοιχες απώλειες για την ΕΕ υπολογίζονται αντιστοίχως για ένα «μαλακό» κι ένα «σκληρό» στο 0,3% και 0,8% του συνδυασμένου ευρωπαϊκού ΑΕΠ.  Για την Ελλάδα το κόστος του «σκληρού» σεναρίου δίνει κόστος 0,1% του ΑΕΠ ενώ για το «μαλακό» το κόστος είναι αμελητέο. Φυσικά, υπάρχουν οι λεπτομέρειες και οι ενδιάμεσες λύσεις. Μια συμφωνία του τύπου της Ελβετίας με την ΕΕ ή και του Καναδά, που βασίζονται σε διμερείς συμφωνίες, θα πάρουν χρόνο, ενώ και στην περίπτωση αυτή το κόστος υπολογίζεται στο 2,4% του ΑΕΠ.

Οι υποστηρικτές του Brexit αναμένουν να δημιουργηθεί εμπόριο με άλλες χώρες, εμπόριο που τώρα εκτρέπεται λόγω της συμφωνίας με την ΕΕ. Ομως, αυτό δεν είναι και πολύ πιθανό καθώς ο κανόνας είναι ότι οι εμπορικοί εταίροι είναι τόσο σημαντικότεροι όσο μικρότερη είναι η απόσταση μεταξύ τους. Επίσης, συνήθως χώρες του ίδιου επιπέδου όπως οι χώρες της ΕΕ εμπορεύονται μεταξύ τους ενδοβιομηχανικά, δηλαδή ανταλλάσσουν παρόμοια προϊόντα. Αρα, δεν πρόκειται να δημιουργηθεί νέο, σημαντικό εμπόριο του ΗΒ με τρίτες χώρες. Αντιθέτως, αν ληφθούν «δυναμικοί παράγοντες» στα μοντέλα υπολογισμού, όπως τα πλεονεκτήματα της ΕΕ, δηλαδή η μεγάλη αγορά που διαθέτει, η ευκαιρία για ανταγωνισμό που αναγκάζει τις επιχειρήσεις να είναι πιο αποτελεσματικές, η υψηλότερη παραγωγικότητα που προσφέρει κάτι τέτοιο, η καλύτερη ποιότητα ενδιάμεσων αγαθών που προσφέρει κ.ά., το κόστος μπορεί να τριπλασιαστεί και να τετραπλασιαστεί και να κυμανθεί τελικώς από το 6%-10% περίπου.

Οι μισθοί των βρετανών ανειδίκευτων συνεχίζουν να βρίσκονται 5% κάτω από εκεί που βρίσκονταν πριν από την κρίση 10 και πλέον χρόνια πριν. Εξηγείται ίσως έτσι η στροφή των Εργατικών ψηφοφόρων της μέσης Αγγλίας προς τον πληθωρικό Μπόρις. Το σίγουρο είναι ότι ο τελευταίος θα χρειαστεί χρόνο για να δείξει στους ψηφοφόρους ότι τελικώς η ιστορική αυτή επιλογή των Βρετανών ήταν σωστή. Αγνωστο εάν θα τον έχει, ενώ παραμονεύουν τα προβλήματα στη Σκωτία, αλλά εσχάτως και στην Ιρλανδία, όπου αναμένεται να ανοίξει σύντομα και το θέμα μιας ιρλανδικής ομοσπονδίας.

*Ο Θοδωρής Πελαγίδης είναι καθηγητής Οικονομικής Ανάλυσης στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς και NR Senior Fellow, Brookings Institution