Τετραγωνίζοντας τον κύκλο

Το εκλογικό σύστημα οφείλει να ασκεί, κατά το δυνατόν – και σε αυτό έγκειται ο «τετραγωνισμός του κύκλου» -, τρεις, εν μέρει αντικρουόμενες, λειτουργίες: Πρώτον, την όσο το δυνατόν ισότιμη αντιπροσώπευση των πολιτών, ενισχύοντας τον πολιτικό πλουραλισμό και την ανοικτότητα του πολιτικού συστήματος, μέσω της διαφύλαξης της ισοδυναμίας της ψήφου. Η τελευταία, ωστόσο, κάμπτεται για να διαφυλαχθεί αφενός η γεωγραφική (θα μπορούσε αντίστοιχα και η έμφυλη) αντιπροσώπευση, αφετέρου η λεγόμενη «κυβερνησιμότητα», ιδίως στο κοινοβουλευτικό πολίτευμα όπου η κυβέρνηση εξαρτάται από την εμπιστοσύνη της Βουλής. Οι δύο αυτοί στόχοι οριοθετούν το μείγμα ρυθμίσεων που κάθε φορά επιλέγονται: Ο μεν πρώτος στόχος της αντιπροσώπευσης αποκλείει συνταγματικά τα απολύτως πλειοψηφικά συστήματα, που διαστρέφουν την πολιτική βούληση των εκλογέων επιτρέποντας υπεραντιπροσώπευση με βάση το εν μέρει τυχαίο στοιχείο της εκλογής του πρώτου ανάμεσα σε περισσότερους υποψηφίους μιας μονοεδρικής Περιφέρειας. Ο δε δεύτερος στόχος αποκλείει τα απολύτως αναλογικά συστήματα, που δεν επιτρέπουν τον σχηματισμό βιώσιμων κυβερνήσεων. Η πριμοδότηση έτσι του πρώτου κόμματος και άρα η κάμψη της ισοδυναμίας της ψήφου θεωρείται ανεκτός περιορισμός εφόσον υπηρετούνται οι παραπάνω στόχοι, της «περιγραφικής» αντιπροσώπευσης και του σχηματισμού σταθερής και βιώσιμης κυβέρνησης.