Ο κόσμος του πνεύματος

Ο ελβετός γιατρός Αλμπερτ Χόφμαν, ήδη από το 1940, είχε ανακαλύψει τις παραισθησιογόνες ιδιότητες του LSD, αλλά μονάχα κατά τη δεκαετία του 1950, όταν φούντωσε ο Ψυχρός Πόλεμος, οι κρατούντες τόσο της Ανατολής όσο και της Δύσης ενδιαφέρθηκαν για τα θαυμαστά αποτελέσματα από τη χρήση και την (κατά)χρησή του. Τι περίμεναν – πρώτα οι επιστήμονες κι έπειτα οι αξιωματούχοι – πειραματιζόμενοι με διάφορες δόσεις του LSD, αλλά κι ενός κοκτέιλ ακόμη ψυχοφαρμάκων με άγνωστες εισέτι συνέπειες και παρενέργειες; Δύο πράγματα κυρίως που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως συγκοινωνούντα δοχεία. Μας τα αποκαλύπτει ο Ντομινίκ Στρίτφιλντ στο βιβλίο του «Brainwash – Πλύση Εγκεφάλου και Μυστικές Υπηρεσίες» (Ψυχογιός, 2008): αφενός να αδρανοποιήσουν τις αναστολές των κρατουμένων υπόπτων για κατασκοπεία και/ή αντικαθεστωτική δράση, να λύσουν τη γλώσσα τους και να δώσουν τα ονόματα των συνεργατών τους, αφετέρου (αυτή ήταν η πιο υψηλή φιλοδοξία) να τους «επαναπρογραμματίσουν» και να τους στείλουν να εκτελέσουν ως άβουλα πειθήνια όργανα άκρως επικίνδυνες αποστολές, συμπεριλαμβανομένων των δολοφονιών, πίσω από τις γραμμές του εχθρού. Σύντομα οι επιστήμονες κατανόησαν ότι το LSD και τα συγγενή του ψυχοφάρμακα ήταν πλήρως αναξιόπιστα και για την εκμαίευση πληροφοριών και για τον επαναπρογραμματισμό. «Σήμερα οι ειδικοί συμφωνούν», γράφει ο Στρίτφιλντ, «ότι ο υπνωτισμός ενός ατόμου για να παραβιάσει τον Νόμο και ειδικότερα για να διαπράξει ένα σοβαρό έγκλημα όπως η δολοφονία, δεν είναι δυνατός». Από την άλλη μεριά, οι ειδήμονες διαπίστωσαν ότι το LSD μπορούσε να «ξεκλειδώσει» τη φαρδιά λεωφόρο της συνείδησης, αλλά δεν μπορούσε να εγγυηθεί ότι δεν θα την πλημμυρίσει με… ελέφαντες: γεγονότα και μυθεύματα, ατάκτως ερριμμένα. Δεν είναι και πολύ «παραγωγικό», τα μισά ή και περισσότερα από όσα σου μαρτυράει ο κρατούμενός σου, να είναι φανταστικά πρόσωπα ή να είναι υπαρκτά πρόσωπα σε εξ ολοκλήρου επινοημένες περιπέτειες.