Οι «Αλήθειες των άλλων»…

Κοινωνιολογικές και ανθρωπολογικές μελέτες έχουν επιβεβαιώσει ότι οι πολιτικές κουλτούρες των αναπτυγμένων κρατών είναι προσανατολισμένες προς δύο κύριες κατευθύνσεις: τις κουλτούρες επίλυσης των προβλημάτων (problem-solving) και τις κουλτούρες διαιώνισης των προβλημάτων (problem-perpetuating). Οι κουλτούρες π.χ. των σκανδιναβικών χωρών είναι προσανατολισμένες προς την επίλυση των προβλημάτων, όσο δύσκολα κι αν είναι αυτά. Οταν έχουν δηλαδή ένα πρόβλημα θεωρούν (πολιτικό σύστημα, κοινωνία, κ.λπ.) ότι θα πρέπει μέσα σε τακτό χρονικό διάστημα να το επιλύσουν βρίσκοντας γι’ αυτό τις ενδεδειγμένες προσεγγίσεις και αψηφώντας αυτό που ονομάζεται πολιτικό κόστος. Αντίθετα, οι κουλτούρες χωρών όπως της Ελλάδας είναι προσανατολισμένες στο πρότυπο της διαιώνισης των προβλημάτων. Για πάρα πολλούς λόγους αφήνουμε τα προβλήματα να περιμένουν, να διαιωνίζονται και με τον τρόπο αυτόν η επίλυσή τους να γίνεται ακόμη δυσκολότερη. Δεν είναι απλά και μόνο το πολιτικό κόστος. Είναι αντιλήψεις βαθιά ριζωμένες στο διανοητικό πλαίσιο (mindset). Οταν σε σύσκεψη στο πλαίσιο της δημόσιας διοίκησης παρουσιάζεται μια ιδέα για την επίλυση ενός προβλήματος, η άμεση αντίδραση κατά κανόνα είναι να σας παρουσιάσουν όχι τις ευκαιρίες που ενδεχομένως ανοίγουν, αλλά τα προβλήματα και τους κινδύνους που συνεπάγονται και επομένως να δολοφονηθεί η ιδέα. Και το πρόβλημα να παραμείνει άλυτο. Βεβαίως κάποια πράγματα έχουν αλλάξει, βελτιωθεί, αλλά όχι σε συναρπαστικό βαθμό.