«Η πολιτιστική κληρονομιά είναι η συνομιλία μας με τους νεκρούς»

Σε μια επικαιροποιημένη βιβλιογραφία της εποχής μας για τον Σαίξπηρ το όνομά του δύσκολα θα μπορούσε να λείψει. Συγγραφέας του «Will in the world» (W.W. Norton, 2004), μιας συναρπαστικής βιογραφίας για τον Βάρδο και την ελισαβετιανή εποχή, ο 77χρονος Στίβεν Γκρίνμπλατ θεωρείται από τους κορυφαίους σαιξπηριστές των τελευταίων δεκαετιών. Η βιογραφία δεν έχει κυκλοφορήσει στα ελληνικά (θα μπορούσε να είναι συμπληρωματική εκείνων του Πίτερ Ακρόιντ από τη Μικρή Αρκτο και του Φρανκ Κερμόουντ από το ΜΙΕΤ) και η μόνη «επαφή» που έχουμε είναι το τομίδιο «Ο Σαίξπηρ σήμερα», που κυκλοφόρησε επίσης από το ΜΙΕΤ στη σειρά Minima (2018, μτφ. Παναγιώτης Σουλτάνης). Στο δοκίμιο ο Γκρίνμπλατ περιγράφει το ταξίδι του στο Ιράν, τον Απρίλιο του 2014, ως προσκεκλημένος του Πανεπιστημίου της Τεχεράνης για να απευθύνει την κεντρική ομιλία στο Α’ Ιρανικό Συνέδριο για τον Σαίξπηρ. «Επί τέσσερις και πλέον αιώνες ο Σαίξπηρ λειτουργεί ως κρίσιμος δεσμός υπέρβασης των συνόρων που χωρίζουν κουλτούρες, ιδεολογίες, θρησκείες, έθνη και όλους τους άλλους τρόπους με τους οποίους οι άνθρωποι ορίζουν και περιχαρακώνουν την ταυτότητά τους. Οι διαφορές βέβαια παραμένουν – ο Σαίξπηρ δεν μπορεί έτσι απλά να τις απαλείψει, προσφέρει εντούτοις την ευκαιρία της καταλλαγής, όπως την αποκαλούσε ο ίδιος». Ο καθηγητής Ανθρωπιστικών Επιστημών στην έδρα Cogan του Χάρβαρντ, το τελευταίο βιβλίο του οποίου τιτλοφορείται «Τύραννος: ο Σαίξπηρ στην πολιτική» (W.W. Norton, 2018), εφάρμοζε και σ’ αυτό το κείμενο τις αρχές του λεγόμενου «νέου ιστορικισμού», όρο τον οποίο εισήγαγε ο ίδιος στη δεκαετία του 1980. Σύμφωνα με την οπτική αυτή, τα λογοτεχνικά και μη λογοτεχνικά κείμενα μπαίνουν κάτω από το ίδιο μικροσκόπιο, με ισότιμο τρόπο, ώστε να σκιαγραφηθεί τελικά μια ιστορική περίοδος.