Δεύτερη ευκαιρία για την ελληνική βιομηχανία;

Τα τελευταία 25-30 χρόνια, η δομή της βιομηχανικής παραγωγής μεταβάλλεται με ιλιγγιώδεις ρυθμούς. Στην αρχή, με τη διάδοση της λεγόμενης «υπεργολαβικής παραγωγής», σε διάφορες μορφές όπως η «οριζόντια ολοκλήρωση» μικρομεσαίων επιχειρήσεων της «Τρίτης Ιταλίας», η εμβάθυνση του λεγόμενου «Τογιοτισμού» με ενσωμάτωση συστημάτων οικονομιών φάσματος, ή η περαιτέρω χωρική αποκέντρωση μέρους μεγάλων βιομηχανικών εταιρειών παγκοσμίως. Οι εξελίξεις μετά το 2000 με την ανάδειξη της Κίνας ως εργοστασίου παραγωγής του κόσμου φέρνουν στο προσκήνιο το απόγειο της διαδικασίας της παγκοσμιοποίησης, η οποία διασπά πλήρως τη βιομηχανική εφοδιαστική αλυσίδα με τη λογική της αποδοτικότητας (efficiency) και του σχετικού συγκριτικού πλεονεκτήματος. Η έννοια, η νέα λέξη που κυριαρχεί είναι «disruption». Συμβολίζει την ορμή, την καινοτομικότητα αλλά και τη βιαιότητα με την οποία αλλάζει η παγκόσμια βιομηχανική δομή. Η τεχνητή νοημοσύνη και τα ρομπότ, τα 5G και το Internet of Things μόλις έχουν αρχίσει να διασχίζουν την οικονομική ζωή και την κοινωνική πραγματικότητα, συμβολίζοντας μια αλλαγή παραδείγματος. Εν τω μεταξύ, από την εκλογή του Ντ. Τραμπ κυρίως και εντεύθεν, γίνονται όλο και πιο φανερές οι αρνητικές επιπτώσεις. Ο εθνικιστικός λαϊκισμός αλλά και οι προστατευτικές πολιτικές φανερώνουν μια προσπάθεια μάλλον ενστικτώδη να σταματήσει το φαινόμενο της «διάσπαρτης βιομηχανικής δομής». Η γρήγορη διάδοση του ιού που συζητάμε αυτές τις μέρες έχει πάντως αναδείξει, με την προσωρινή (;) μερική διακοπή ενός τμήματος της εφοδιαστικής αλυσίδας, στην οποία τόσο βασίζεται η σημερινή, διάσπαρτη βιομηχανική δομή, έναν αντίπαλο της αποδοτικότητας: το ρίσκο. Η παγκοσμιοποίηση της εφοδιαστικής αλυσίδας την κάνει ευάλωτη, όταν διακοπεί ακόμη κι ένα μικρό κομμάτι της.