Ας μη γίνει το αδιανόητο αναγκαίο

Είναι ένα φιλοσοφικό δίλημμα, ένα νοητικό πείραμα, που σπαζοκεφαλιάζει φιλοσόφους και ψυχολόγους, συζητείται σε παρέες ειδικών και μη, εδώ και τουλάχιστον εβδομήντα χρόνια: φανταστείτε ότι βλέπετε ένα τρένο (ή τραμ ή τρόλεϊ ή ό,τι) να τρέχει εκτός ελέγχου, κατευθυνόμενο πάνω σε πέντε ανθρώπους δεμένους στις ράγες της γραμμής στην οποία κινείται. Εσείς στέκεστε μακριά, αλλά μπορείτε, αν θέλετε, να παρέμβετε. Δίπλα σας υπάρχει ένας μοχλός. Αν τον τραβήξετε, το τρένο θα μπει σε άλλη τροχιά, θα αλλάξει γραμμή – αντιλαμβάνεστε όμως ότι είναι κι εκεί δεμένος ένας άνθρωπος. Εχετε λοιπόν δύο επιλογές. Η μία είναι να μην κάνετε τίποτα και να αφήσετε το τρένο να συνεχίσει την πορεία του σκοτώνοντας πέντε, η άλλη να τραβήξετε τον μοχλό, βάζοντας το τρένο στην άλλη τροχιά, όπου θα σκοτώσει έναν. Ποια είναι η πιο ηθική επιλογή; Αυστηρά λογικά, η λύση του «ήσσονος κακού» θα έπρεπε να θεωρείται προτιμότερη. Οταν όμως τίθεται το ερώτημα, πολλοί απαντούν ότι θα προτιμούσαν να μείνουν αμέτοχοι γιατί δεν μπορούν να σηκώσουν το βάρος της ευθύνης που επισύρει η απόφαση να τραβήξουν τον μοχλό. Μα από τη στιγμή που βρεθήκατε, από μια διαστροφή της μοίρας, εκεί – αντιτείνουν οι άλλοι -, από τη στιγμή που μπορείτε να επηρεάσετε την εξέλιξη, έχετε ούτως ή άλλως ευθύνη. Λοιπόν; Ποιο είναι το σωστό;