Πόσο κοντά βρισκόμαστε στη θεραπεία;

Ο νέος κορωνοϊός SARS-CoV-2 που προκαλεί οξεία αναπνευστική νόσο (COVID-19) ταχύτατα εξελίχθηκε σε πανδημία και ανέδειξε την ανακάλυψη αποτελεσματικών φαρμάκων ως επείγουσα προτεραιότητα για τη δημόσια υγεία. Μεγάλες φαρμακευτικές και βιοτεχνολογικές εταιρείες, καθώς και ακαδημαϊκά ιδρύματα επιδόθηκαν σε αγώνα δρόμου για την ανακάλυψη νέων καινοτόμων θεραπειών. Σήμερα, τουλάχιστον 90 διαφορετικές φαρμακευτικές ουσίες και μέθοδοι βρίσκονται σε διάφορα στάδια ανάπτυξης ως πιθανές θεραπείες για τη νόσο COVID-19. Η βασική μελέτη για την έγκριση χρήσης ενός νέου φαρμάκου στη θεραπεία μιας λοίμωξης για την οποία δεν υπάρχει γνωστή θεραπεία είναι η λεγόμενη τυχαιοποιημένη, διπλά τυφλή κλινική μελέτη φάσεως 3. Στη μελέτη αυτή ασθενείς με επιβεβαιωμένη λοίμωξη χωρίζονται τυχαία σε δύο ομάδες: η μία παίρνει το νέο φάρμακο και η δεύτερη παίρνει εικονικό φάρμακο (placebo). Το φάρμακο θεωρείται αποτελεσματικό εάν οι ασθενείς που το ελάμβαναν είχαν πολύ καλύτερη έκβαση (ίαση, επιβίωση) σε σχέση από αυτούς που ελάμβαναν το εικονικό φάρμακο.  Σήμερα δεν υπάρχει κανένα φάρμακο με αποδεδειγμένη δράση απέναντι στη νόσο COVID-19. Ομως υπάρχουν μερικές ουσίες σε προχωρημένη εξέλιξη, και συγκεκριμένα στο στάδιο των μελετών φάσεως 3. Το πλέον υποσχόμενο φάρμακο είναι το αντι-ιικό φάρμακο ρεμδεσιβίρη. Το φάρμακο αυτό φαίνεται ότι έχει ισχυρή δράση απέναντι στους κορωνοϊούς αναστέλλοντας τον πολλαπλασιασμό τους. Πολλές παράλληλες κλινικές μελέτες φάσεως 3 δοκιμάζουν το φάρμακο σε ασθενείς με COVID-19 στις ΗΠΑ, στη Νότια Κορέα, στην Κίνα και σε ευρωπαϊκές χώρες. Τα αποτελέσματα των μελετών αυτών αναμένονται στα μέσα Απριλίου και εφόσον είναι ευνοϊκά το φάρμακο θα πάρει έγκριση, θα αρχίσει η μαζική παραγωγή του και θα είναι διαθέσιμο στο τέλος του καλοκαιριού. Στην Ελλάδα, το φάρμακο έχει ήδη χορηγηθεί σε περιορισμένο αριθμό ασθενών με σοβαρή νόσο COVID-19. zzΕνα άλλο πολλά υποσχόμενο φάρμακο είναι η χλωροκίνη. Πρόκειται για ένα παλαιό φάρμακο που χρησιμοποιείται ευρέως στη θεραπεία της ελονοσίας και ορισμένων αυτοάνοσων νοσημάτων. Μελέτες στο εργαστήριο και σε πειραματόζωα έδειξαν ότι η χλωροκίνη έχει και αντι-ιική δράση γιατί αναστέλλει βήματα του ιικού πολλαπλασιασμού. Ομως η κλινική αποτελεσματικότητα του φαρμάκου δεν έχει αποδειχθεί σε τυχαιοποιημένες κλινικές μελέτες φάσεως 3. Πρόδρομες μελέτες σε μικρές σειρές ασθενών με νόσο COVID-19 έδωσαν αντικρουόμενα αποτελέσματα όσον αφορά την αποτελεσματικότητα του φαρμάκου. Επιπλέον η χλωροκίνη εμφανίζει σημαντικές ανεπιθύμητες ενέργειες. Σήμερα διεξάγονται πολλές παράλληλες μελέτες φάσεως 3 που αξιολογούν την αποτελεσματικότητα του φαρμάκου στη νόσο COVID-19. Στην Ελλάδα χορηγείται ήδη σε όλους τους ασθενείς, υπό αυστηρή ιατρική παρακολούθηση.