«Οι αναγνώστες γράφουν τα μυθιστορήματα»

Είναι γεγονός ότι το πλέον πρόσφατο μυθιστόρημά του που κυκλοφορεί στα ελληνικά, με τίτλο «Σε πρώτο πρόσωπο» (εκδ. Ψυχογιός), βασίζεται σε μια προσωπική του εμπειρία. Οπως ο Ρίτσαρντ Φλάναγκαν αποπειράθηκε το 1991 να γράψει την αυτοβιογραφία του μεγαλύτερου απατεώνα της Αυστραλίας, Τζον Φρίντριχ, έτσι και ο ήρωάς του Κιφ Κέλμαν. Ο νεαρός, άφραγκος συγγραφέας, πιστεύει ότι επιτέλους του χαμογελά η τύχη, όταν ο διαβόητος απατεώνας Ζίγκφριντ Χάιντι, κοινώς «Τζίγκι», του προσφέρει 10.000 δολάρια για να του γράψει, ως αόρατος συγγραφέας, την αυτοβιογραφία του. Η ομοιότητα αυτή με την πραγματικότητα είναι και αυτή που ο Φλάναγκαν απεχθάνεται όσο τίποτε άλλο στη μυθοπλασία: να μιμείσαι. «Παρότι η τέχνη είναι κυρίως κλοπή, το κλοπιμαίο προϊόν δεν αποτελεί εγγύηση αξίας» έγραφε στο τέλος της «Αγνωστης τρομοκράτισσας» (εκδ. Αγρα, μτφ. Παλμύρα Ισμυρίδου, 2011), το δεύτερο βιβλίο με το οποίο συστηνόταν στο ελληνικό κοινό μετά το «Εγχειρίδιο ιχθύων» (Αγρα, 2006), τρία χρόνια πριν κερδίσει το βραβείο Μπούκερ με το «Μονοπάτι για τα βάθη του Βορρά» (εκδ. Ψυχογιός, μτφ. Γ. Μπλάνας, 2015). Δεν είναι, λοιπόν, παράδοξο που η αυτοβιογραφία του Χάιντι γίνεται η αφορμή για να μεταφέρει στο χαρτί ο Κιφ την προσωπική του ιστορία και ο Φλάναγκαν το δικό του απόσταγμα για τη λογοτεχνία. Η αλήθεια δεν είναι παρά μια εντύπωση. Οπως αναφέρει ο Κιφ «δύσκολο είναι να ξέρεις αν υπάρχει αλήθεια έστω και σε μια ανάμνηση. Πόσο η ειλικρίνεια βοηθάει το αναγκαίο ψέμα και πώς το ψέμα μάς επιτρέπει να ζήσουμε». Μιλήσαμε με τον αυτοέγκλειστο Φλάναγκαν σε μια Τασμανία που «ευτυχώς πήρε μέτρα νωρίς και τώρα μπορεί να προσδοκά ότι θα βγούμε με όσο το δυνατόν λιγότερες απώλειες», όπως λέει ο συγγραφέας. Ο ίδιος έδωσε, όπως λέει, περισσότερο χρόνο στον εαυτό του για να ολοκληρώσει το νεότερο μυθιστόρημά του που στρέφεται γύρω από τις σύγχρονες περιβαλλοντικές εξελίξεις.