Ο «ενάρετος Βορράς»,η ΕΕ και η Ελλάδα

Ο (ανεπαρκής) συμβιβασμός μέτρων που αυτοσχεδίασε το Eurogroup για την αντιμετώπιση των κοινωνικο-οικονομικών συνεπειών της επιδημίας του κορωνοϊού – ύφεση, ανεργία, κοινωνική αποσάθρωση κ.λπ – δεν μπορεί να συγκαλύψει τα βαθιά δομικά ελλείμματα και τις επικίνδυνες δυναμικές που έχουν διαμορφωθεί για τη συνοχή και την προοπτική της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΕΕ). Πρώτα απ’ όλα χωρίς να το πολυκαταλάβουμε η Ενωση έχει διασπασθεί ανάμεσα στον Βορρά και στον Νότο. Ο διχασμός ανάμεσα στις χώρες του Βορρά που έχουν συνασπισθεί στη λεγόμενη Χανσεατική Ενωση (Ολλανδία, Φινλανδία, Δανία, Αυστρία, Γερμανία κ.ά.) και στις χώρες του Νότου (Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Ελλάδα κ.ά.) τείνει να προσλάβει μόνιμο χαρακτήρα και να εξελιχθεί σε ανοιχτή σύγκρουση με εξόχως ζημιογόνες συνέπειες για την ευρωζώνη και την ΕΕ γενικότερα. Ο διχασμός δεν είναι απλά οικονομικός με την έννοια ότι οι χώρες του Βορρά έχουν υψηλότερα επίπεδα ανάπτυξης, τεχνολογικής προόδου και πειθαρχημένα δημόσια οικονομικά. Είναι και ο διχασμός αντιλήψεων και προσεγγίσεων για τη συγκρότηση και το μέλλον της ΕΕ. Ουσιαστικά οι χώρες του Βορρά ακολουθώντας μια προτεσταντική ή καλβινιστική λογική αρνούνται να συμπράξουν σε οποιαδήποτε σημαντική μεταφορά πόρων προς τις χώρες του Νότου (σε εκδήλωση αλληλεγγύης) με οποιοδήποτε μέσο. Ετσι οι χώρες αυτές απορρίπτουν τη δημοσιονομική ομοσπονδία (fiscal federalism) στο πλαίσιο της ΟΝΕ αλλά και την υπερεθνική εξέλιξη της ΕΕ. Απορρίπτουν δηλαδή οποιονδήποτε διαμοιρασμό βαρών (burden-sharing), κάτι που συνιστά την προϋπόθεση για μια ένωση, νομισματική, οικονομική, πολιτική.