Βιβλία, γραφή, ανάγνωση

Οι λόγιοι ή οι λογοτέχνες όταν μιλούν για τα βιβλία, τη γραφή, την ανάγνωση συνήθως ξεχνούν είναι δεν είναι δώρα της φύσης αλλά απαιτούν βαριά τεχνολογία. Όσοι διαβάζουν αυτές τις  γραμμές τυπωμένες, ίσως αναρωτηθούν για την ορθότητά της προηγούμενης φράσης – όχι όμως και όσοι τη  διαβάζουν σε οθόνη τους και ξέρουν πολύ καλά πόσο πολύπλοκο είναι το υπόστρωμα της ανάγνωσης που χρησιμοποιούν και ότι για να φτάσουν ως αυτούς τα κείμενα χρησιμοποιήθηκε η μεγαλύτερη μηχανή που έφτιαξε ποτέ ο άνθρωπος: το ιντερνέτ. Κάθε λέξη, κάθε σημείο στίξης  και αριθμός, έχουν ταξιδέψει στα βάθη των ωκεανών με τα υποθαλάσσια τηλεπικοινωνιακά καλώδια και έχουν  εκτοξευθεί από αντένες στο διάστημα για να αναμεταδοθούν από δορυφόρους, ώσπου να καταλήξουν από τον «πομπό» στον «δέκτη». Αλλά και όσοι έχουν επισκεφθεί γιγαντιαίο σημερινό πιεστήριο ή εργοστάσιο παραγωγής χαρτιού, καταλαβαίνουν και αυτοί τι εννοώ: σε αντίθεση με την ομιλία, που είναι, ας πούμε, «ανθρώπινη έκκριση», η γραφή ήταν πάντα τεχνολογία αιχμής, από την εποχή που οι Σουμέριοι έξυναν καλάμια και έψηναν πηλό, ως τα σήμερα. Ίσως μόνο οι τεχνολογίες του πολέμου ήσαν και είναι πολυπλοκότερες από τις τεχνολογίας της γραφής – της παραγωγής κειμένων «ως μήτε τα γενόμενα εξ ανθρώπων τω χρόνω εξίτηλα γένηται», σύμφωνα με τον στόχο που έθεσε ο Ηρόδοτος πριν 2.500 χρόνια.