«Μετά την “Οδύσσεια” δεν ήμουν ο ίδιος άνθρωπος»

Η αφορμή γι’ αυτή τη συνέντευξη ήταν η νεότερη έκδοση του βιβλίου «Ο αρχαίος έλληνας ήρωας σε 24 ώρες» (Harvard University Press, paperback). Και ήταν μόνο η αφορμή, καθώς τα 24 μαθήματα του Γκρέγκορι Ναζ προσφέρονται έτσι κι αλλιώς δωρεάν στο Διαδίκτυο, ενώ η πρώτη έκδοση χρονολογείται ήδη το 2013. Ευτυχώς για εμάς, ωστόσο, η διάθεση του κορυφαίου ομηριστή να μιλήσει μέσω Zoom για την Οδύσσεια της ακαδημαϊκής του ζωής δεν σταματά ποτέ. Για τον καθηγητή Κλασικής Ελληνικής και Συγκριτικής Λογοτεχνίας του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ οι ομηρικές σπουδές είναι το ιερό δισκοπότηρο που μονίμως αναζητά. «Την Παρασκευή μετά τη συνέντευξη θα αναρτήσω το νέο σημείωμα για τον Παυσανία, οπότε θα το προλάβεις» μου λέει λίγο πριν κλείσουμε ενημερώνοντάς με για το αναγνωστικό πάθος της τελευταίας περιόδου. Μετά τη συζήτηση μαζί του τα ομηρικά έπη μοιάζουν ξαφνικά άγνωστα, οι ήρωες περισσότερο σκοτεινοί και οι μύθοι έτοιμοι για ανακάλυψη από την αρχή. «Υπάρχει κάτι που γράφει ο Αριστοτέλης – αν και το έχουμε μόνο από συλλογή θραυσμάτων: “όσο πιο μεγάλος και μόνος γίνομαι, τόσο περισσότερο αγαπώ τους μύθους”. “Φιλομυθότερος γέγονα” λέει. Για εκείνον, βέβαια “μύθος” ήταν η πλοκή της τραγωδίας ή του έπους. Αλλά και ο Σωκράτης, στο τέλος της πλατωνικής “Πολιτείας”, παρόλο που υπάρχει αυτή η έντονη σύγκρουση ανάμεσα στη φιλοσοφία και τον μύθο, λέει ότι μπορούμε να αφήσουμε τον μύθο να περάσει από την πίσω πόρτα. Αναφέρεται φυσικά στον μύθο του Ηρός, που μάλλον είχε ορφική και πυθαγόρεια έμπνευση (σ.σ.: ο Ηρ πεθαίνει φαινομενικά στη μάχη, αλλά ανασταίνεται ύστερα από 12 μέρες και διηγείται στους ανθρώπους όσα είδε στον άλλο κόσμο)».