Η «Δόξα» του Ναμπόκοφ

«Εκανε πολλή ζέστη, είχε πολλή σκόνη. Στα καφενεία σου έφερναν ένα τοσοδά φλιτζανάκι με ένα γλυκερό νεροζούμι μαζί με ένα πελώριο ποτήρι παγωμένο νερό. Στους φράχτες κατά μήκος της παραλίας ξεθώριαζαν αφίσες με το όνομα μιας ρωσίδας τραγουδίστριας. Ο ηλεκτρικός σιδηρόδρομος που πήγαινε στην Αθήνα γέμιζε τη γαλάζια, αργόσχολη μέρα με ένα ελαφρύ βουητό και όλα πάλι γαλήνευαν. Τα νυσταλέα σπιτάκια της Αθήνας θύμιζαν πολιτειούλα της Βαυαρίας. Πέρα μακριά, τα κίτρινα βουνά ήταν πανέμορφα. Στην Ακρόπολη, ανάμεσα στα θραύσματα σπασμένων μαρμάρων, έτρεμαν στον άνεμο ανοιχτόχρωμες παπαρούνες. Καταμεσής στους δρόμους, λες και γινόταν τυχαία, ξεκινούσαν οι ράγες και στέκονταν τα βαγόνια των τρένων που προορίζονταν για διάφορα θέρετρα. Στους κήπους ωρίμαζαν πορτοκάλια. Σε ένα έρημο οικόπεδο απλώνονταν μεγαλόπρεπα μερικοί κίονες. Ενας από αυτούς ήταν πεσμένος και σπασμένος σε τρία σημεία. Ολα αυτά τα κίτρινα σπασμένα μάρμαρα είχαν ήδη περιέλθει στην κηδεμονία της φύσης». Είναι εικόνες από την Αθήνα του 1930 όπως την περιγράφει ο Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ στο μυθιστόρημα «Δόξα» (εκδ. Ελληνικά γράμματα, μτφ. Σταυρούλα Αργυροπούλου, 2020), το οποίο πρώτη φορά μεταφέρεται στα ελληνικά. Κεντρικός χαρακτήρας είναι ο Μάρτιν Εντελβάις, «ένας νεαρός Ρώσος με ρομαντική ψυχή αλλά χωρίς σκοπό στη ζωή». Οταν ξεσπά η Οκτωβριανή Επανάσταση καταφεύγει αρχικά στην Κριμαία και στη συνέχεια στην Αθήνα για να καταλήξει στο Κέμπριτζ για σπουδές. Ενδιάμεσες στάσεις κάνει επίσης στο Βερολίνο του Μεσοπολέμου. «Ο συγγραφέας ευελπιστεί ότι οι εχέφρονες αναγνώστες θα αποφύγουν το ξεφύλλισμα του αυτοβιογραφικού του έργου “Μίλησε, μνήμη”, αναζητώντας κάποια ταυτόσημα θέματα ή το ανάλογο σκηνικό» γράφει ο Ναμπόκοφ στην εισαγωγή (1970). «Αλλού βρίσκεται η απόλαυση της “Δόξας”. Αυτή θα πρέπει να αναζητηθεί στον απόηχο και στη σύνδεση γεγονότων ελάσσονος σημασίας, στους παλινδρομικούς διακόπτες που προκαλούν μια ψευδαίσθηση ορμής, σε κάποιο παλιό όνειρο που γίνεται ευθέως η ευλογία μιας μπάλας που σφίγγει κάποιος στο στήθος του, ή στο τυχαίο όραμα της μητέρας του Μάρτιν που θλίβεται εκτός των χρονικών πλαισίων του μυθιστορήματος μέσα σε μια αφαίρεση του μέλλοντος…».