Θα ξεκινήσω από την περιγραφή μίας σκηνής έτσι όπως μου τη διηγήθηκε αξιόπιστο άτομο. Απέναντι από κάποια Πολεοδομία (ας μην πούμε ακριβώς ποιας περιοχής αν και το περιστατικό συνέβη στη δεκαετία του 1980) υπήρχε ένα καφενεδάκι, από εκείνα τα υπολειτουργούντα. Το οποίο όμως το πρωινό μίας συγκεκριμένης ημέρας της εβδομάδας ήταν φίσκα. Πάντα το πρωινό και πάντα της ίδιας μέρας. Και μάλιστα, με έναν κόσμο ανόμοιο. Γιάπις της εποχής, μεγαλοκυρίες, στελέχη αλλά και άνθρωποι του μεροκάματου. Το περίεργο ήταν ότι ο καθένας από αυτούς καθόταν μόνος του.

Κάποια στιγμή, από το πίσω μέρος της Πολεοδομίας, έβγαιναν ένα τσούρμο υπάλληλοι που έκαναν νεύματα στους πελάτες του καφενείου. Ετρεχαν οι πελάτες προς τα εκεί, φάκελοι άλλαζαν χέρια και μέσα σε λίγα λεπτά, το καφενεδάκι άδειαζε – την άλλη εβδομάδα πάλι. Τι συνέβαινε; Ηταν η μέρα και η ώρα που συνεδρίαζε το επιστημονικό προσωπικό της υπηρεσίας, αυτοί που σφράγιζαν επίσημα έγγραφα, βάσει των οποίων θα έδινε ρεύμα η ΔΕΗ σε νέες οικοδομές. Με το που έφευγαν οι ανώτεροι, οι κατώτεροι χρησιμοποιούσαν (έναντι «λαδώματος» εννοείται) τις σφραγίδες τους και επικύρωναν βεβαιώσεις χωρίς να έχει γίνει, προηγουμένως, αυτοψία. Υπήρχε περίπτωση να μην το ξέρουν αυτό οι ανώτεροι, ακόμη και οι αρμόδιοι υπουργοί; Δεν νομίζω.

Πρόκειται περί μίας ανομολόγητης συνθήκης. Μίας άτυπης συμφωνίας μεταξύ πολιτικών και πολιτών. Δεν μπορώ να ξέρω πότε ακριβώς έγινε, πότε θεσπίστηκε στα βουβά αυτό το κοινωνικό συμβόλαιο συνενοχής. Πάντως από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου ως ενεργό πολίτη, ισχύει. Διότι, όπως ακούσαμε στις συνομιλίες των στελεχών της Πυροσβεστικής σχετικά με την έρευνα των εμπειρογνωμόνων για το Μάτι, «Ετσι παίζεται το παιχνίδι στην Ελλάδα».

Επί του προκειμένου, το παιχνίδι παίζεται με δύο «παίχτες». It takes two to tango. Από τη μία οι πολιτικοί και από την άλλη οι πολίτες. Ανάμεσά τους, εκεί που, σε συνθήκες σοβαρού κράτους, υπάρχει η εμπιστοσύνη, εδώ κρύβεται το νταραβέρι. Σαν να λένε οι μεν στους δε : «Εσείς θα κάνετε ότι δεν βλέπετε τις δικές μας ατασθαλίες. Και εμείς θα κάνουμε ότι δεν βλέπουμε τις δικές σας παρανομίες – αυθαίρετα, παράτυπες άδειες, φοροδιαφυγή. Και όλα καλά».

Αυτό το «συμβόλαιο» και αυτή η νοοτροπία θεωρώ ότι σπάει με τον νόμο περί αδήλωτων τετραγωνικών του υπουργείου Εσωτερικών. Ακουγα τον υπουργό Τάκη Θεοδωρικάκο να λέει ότι, με αυτόν τον τρόπο, η εμπιστοσύνη μεταξύ κράτους και πολιτών αντικαθιστά τη μέχρι τώρα συνενοχή που καλλιεργεί την καχυποψία. Μίλησε για 700.000 ιδιοκτήτες ακινήτων που έκαναν, στη σχετική πλατφόρμα, δηλώσεις διόρθωσης στοιχείων, για άλλες 112.000 δηλώσεις που υποβλήθηκαν χειρόγραφα στους Δήμους, και οι οποίες αντιστοιχούν, συνολικά, σε περισσότερα από 16 εκατομμύρια τετραγωνικά μέτρα.

Αναρωτιέμαι αν (και) τέτοιοι μετασχηματισμοί στη σχέση πολιτών και κράτους ορίζουν το τέλος της Μεταπολίτευσης. Θεωρώ πως ναι.