Το μηδέν του νοομέτρου

Ο εξαίσιος Γρηγόριος Ξενόπουλος είχε γράψει ένα διήγημα που το διάβασα, βρίσκοντάς το στη βιβλιοθήκη του πατέρα μου στα 10 μου χρόνια, και με άφησε άλαλο. Γιατί ο σπουδαίος εκείνος και συγγραφέας και παιδαγωγός είχε ηθικό σκοπό στα έργα του. Δεν ήταν μόνο η εξασφάλιση ως επαγγελματίας του επιούσιου, αλλά και η προσπάθεια να βοηθήσει τους συμπατριώτες του, και κυρίως τα παιδιά, μέσω της στήλης του στη «Διάπλαση των Παίδων», να χτίσουν μια πνευματική και, βασικά, μια ηθική προσωπικότητα. Στο διήγημα που ανέφερα, με τίτλο «Το μηδέν του νοομέτρου», αφηγείται πώς μια παρέα συνομηλίκων του παιδιών, φανατικά για γράμματα, είχαν την έμπνευση να δημιουργήσουν μια σειρά ερωτημάτων με κλιμακωτή, ως εύρος, την κατανόηση και ανάπτυξη, την οποία αυτή κλίμακα βαθμολόγησαν από το μηδέν, όπως γίνεται με το θερμόμετρο, έως το εκατό. Καλοί και επιμελείς μαθητές γνώριζαν πώς γίνεται η κλιμάκωση των βαθμών ενός θερμομέτρου, ώστε να βρεθεί ο βαθμός μηδέν και κλιμακωτά να προχωρήσει η θερμική κλίμακα. Είπαν, λοιπόν, ότι, για να δημιουργήσουν ένα νοόμετρο, έπρεπε να βρουν στο φιλικό του περιβάλλον ή στο ευρύτερο κάποιο παιδί με τόσο τέλεια ανικανότητα να αντιληφθεί κοινές έννοιες της καθημερινότητας και της βασικής παιδείας, ώστε να αποτελέσει στο νοόμετρο το μηδέν.