Ανάμεσα σε δύο κόσμους

«Στον πέρα λόφο, από την άλλη μεριά του κόλπου, η κατοικία των Σολάλ δέσποζε, από το ανηφορικό σημείο όπου βρισκόταν, πάνω στη θάλασσα και αγρυπνούσε πάνω στο γκέτο των ψηλών εκζεματικών σπιτιών, που χωρίζονταν με αλυσίδες από το τελωνείο και το λιμάνι, όπου βολτάριζαν μπαλωμένοι Ελληνες, βραδυκίνητοι Αρβανίτες και παπάδες που γυάλιζαν από τη λίγδα. Ο Σολάλ κοίταζε με περιέργεια τη χριστιανική πόλη με τις πυραμιδοειδείς τρώγλες της, τις εκκλησούλες τις σκαρφαλωμένες πάνω σε σκάλες, τα μικρά της εικονοστάσια, τα στριφτά της σοκάκια και τις απανωτές καμάρες. Εκατό μέτρα πιο πέρα, κυμάτιζε η σημαία του γαλλικού προξενείου…». Ο «Σολάλ» είναι το πρώτο μυθιστόρημα που έγραψε ο Αλμπέρ Κοέν, το 1930, από τα συνολικά τέσσερα: θα ακολουθούσαν ο «Καρφοχάφτης» (Ηριδανός, μτφ. Οντέτ Βαρών, 1994) και η «Ωραία του Κυρίου» (Χατζηνικολή, μτφ. Ιωάννα Χατζηνικολή, 1990), μέρος του οποίου αποτελούσαν «Οι Γενναίοι», που εκδόθηκαν ως ξεχωριστό βιβλίο από τον Gallimard το 1969. Στον κεντρικό ήρωα Σολάλ, τον οποίο συναντάμε αρχικά στην Κέρκυρα πριν ταξιδέψει στην Ελβετία και τη Γαλλία, ο Κοέν προβάλλει τη δική του αναζήτηση της ταυτότητας. «Ομως… δεν είναι ο μόνος πόλος του έργου» διαβάζουμε στο κατατοπιστικό επίμετρο της Οντέτ Βαρών Βασάρ, η οποία ξαναδούλεψε την παλιότερη μετάφρασή της («Σολάλ», εκδ. Χατζηνικολή, 1992). «Η εβραϊκή κοινότητα της Κέρκυρας ενσαρκωμένη στο πρόσωπο των πέντε θείων του, των “Γενναίων της Γαλλίας” (Valeureux de France), πρωτοστατούντος του τρομερού Mangeclous, του Καρφοχάφτη, όπως τον απέδωσα στα ελληνικά, είναι εξίσου σημαντική στο έργο και αποτελεί τον άλλο πόλο. Η πολυπληθής αυτή κοινότητα, πριν, βέβαια, από την εκτόπιση και την εξόντωσή της προσηλωμένη στις παραδόσεις της, με το συλλογικό της πνεύμα, αρχαϊκή ακόμη, σε σχέση με την εκσυγχρονισμένη Δύση, επενδύεται με την εξιδανίκευση της νοσταλγίας. Το ίδιο συμβαίνει και με τον τόπο, την Κέρκυρα, μετονομασμένη σε Κεφαλονιά».