Ο Ιων Δραγούμης, 100 χρόνια μετά

«Δεν είμαι ένας άνθρωπος, αλλά πολλοί» έγραφε στο ημερολόγιό του τον Δεκέμβριο του 1915 ο Ιων Δραγούμης. Κι αν κάποιος επιχειρήσει να ρίξει μια εις βάθος ματιά στη ζωή του ανθρώπου που συνδέθηκε όσο λίγοι με τον Μακεδονικό Αγώνα, έζησε σε περισσότερες από δέκα περιοχές της Ευρώπης ως διπλωμάτης, δοκιμάστηκε στην πολιτική κι αντιπαρατέθηκε έντονα με τον Ελευθέριο Βενιζέλο, εξορίστηκε στην Κορσική, ερωτεύτηκε παράφορα την Πηνελόπη Δέλτα – παρά το ιδεολογικό χάσμα που τους χώριζε -, έζησε μια εκρηκτική και στα όρια της αυτοκαταστροφής σχέση με τη Μαρίκα Κοτοπούλη, διατηρούσε φιλίες με τον Κωστή Παλαμά, τον Κ.Π. Καβάφη και τον Νίκο Καζαντζάκη και δολοφονήθηκε στη μέση της Κηφισίας (σημερινή Βασ. Σοφίας), πιθανόν να το διακρίνει. Αποκορύφωμα όμως της αντιφατικότητας του χαρακτήρα του δεν μπορεί παρά να είναι το όνομά του: Ιων. Ο υποστηρικτής της δημοτικής γλώσσας, που ενίσχυε οικονομικά το έργο του Δελμούζου στο Παρθεναγωγείο του Βόλου, δεν βαφτίστηκε ως Ιων. Το όνομα που αναγράφεται στα μαθητικά του τετράδια, στα αυτοσχέδια βιβλιαράκια με ιστορίες για παιδιά που έγραφε όταν ήταν κι ο ίδιος παιδί και τα κοστολογούσε προς 1 δρχ., αλλά και στα σημειωματάρια στα οποία αντέγραφε με πάθος αποσπάσματα από τον Ξενοφώντα, είναι Ιωάννης. Οι δικοί του τον προσφωνούσαν Ζαν. Κι εκείνος ως γνήσιος δημοτικιστής, αντί να επιβάλει να τον αποκαλούν Γιάννη, προτίμησε να διαλέξει το αρχαιοελληνικό όνομα Ιων. Ιστορίες όπως αυτή, κι άλλες, άλλοτε με περισσότερο πολιτικό, λογοτεχνικό ή προσωπικό χαρακτήρα, είναι όσες μας διηγήθηκε χθες στην Πτέρυγα Ι. Μακρυγιάννη η υπεύθυνη αρχείων της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών Ναταλία Βογκέικοφ, η οποία και συνεπιμελείται με τους Ελευθερία Δαλέζιου, Λήδα Κωστάκη, Νατάσα Λαιμού και Αλέξη Μάλλιαρη την έκθεση – αφιέρωμα στον Ιωνα Δραγούμη με αφορμή τα 100 χρόνια από τη δολοφονία του.