Η επιστροφή των Μαραθωνομάχων, η προτομή του Θεμιστοκλή

Επιστρέφουν στη γη που γεννήθηκαν ύστερα από 19 αιώνες. Είναι οι 22 αθηναίοι μαραθωνομάχοι της Ερεχθιήδος φυλής. Η μαρμάρινη στήλη με χαραγμένα τα ονόματά τους που κάποτε βρισκόταν στον Τύμβο των 192 πεσόντων της ιστορικής μάχης εναντίον των Περσών μεταφέρθηκε από τον Ηρώδη τον Αττικό (που είχε γεννηθεί στον Μαραθώνα) τον 2ο αι. μ.Χ. στην έπαυλή του στη Λουκού Κυνουρίας. Εξαιτίας αυτής της ίσως αδόκιμης «μετακόμισης» σώθηκε στο πέρασμα των αιώνων. Και είναι αυτή η στήλη που για πρώτη φορά επιστρέφει στην Αθήνα και παρουσιάζεται ενώπιον του κοινού με αφορμή την επετειακή έκθεση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου «Οι Μεγάλες Νίκες. Στα όρια του Μύθου και της Ιστορίας», η οποία εγκαινιάστηκε χθες παρουσία της υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη. «Πρόκειται για ένα μοναδικής σημασίας κειμήλιο» σχολιάζει στα «ΝΕΑ» η διευθύντρια του ΕΑΜ, Μαρία Λαγογιάννη. «Και είναι ένα από τα 105 αντικείμενα που συνθέτουν τη συγκεκριμένη έκθεση η οποία έχει ως στόχο να παρουσιάσει στο κοινό όχι μια επίπεδη ανάγνωση της Ιστορίας όπως θα τη διάβαζε κάποιος σε ένα σχολικό εγχειρίδιο, αλλά μια προσέγγιση που μέσα από τις πηγές και τα αρχαία τεκμήρια επιτρέπει την ανασύνθεση των δραματικών εκείνων στιγμών που έζησαν οι Ελληνες σε μια περίοδο που είχαν πιστέψει πως έχουν τη βοήθεια των ολύμπιων θεών. Γι’ αυτό άλλωστε και ερμήνευαν ως θεία βοήθεια όλα τα φυσικά φαινόμενα που έπλητταν τον περσικό στρατό, ενώ δεν είναι τυχαίο ότι μετά τη ναυμαχία του Αρτεμισίου άρχισαν να αποκαλούν τον Δία Σωτήρα».  Η στήλη των Μαραθωνομάχων που ταξίδεψε από την Αρκαδία στην Αθήνα δεν είναι το μοναδικό έκθεμα που κάνει το ντεμπούτο του στο ΕΑΜ. Για πρώτη φορά στην Ελλάδα έρχεται, σύμφωνα με την κυρία Λαγογιάννη, η προτομή του Θεμιστοκλή, του πρωτομάστορα της νίκης στη ναυμαχία της Σαλαμίνας, από το Αρχαιολογικό Μουσείο της Οστιας (πρόκειται για το ρωμαϊκό αντίγραφο ενός πρωτότυπου έργου του 5ου αι. π.Χ.) και θα συνυπάρξει με το κράνος του Μιλτιάδη, το οποίο είχε αφιερώσει ο αθηναίος στρατηγός και υπεύθυνος για τη νίκη στον Μαραθώνα στο ιερό του Διός στην Αρχαία Ολυμπία. Στις πρωτιές της έκθεσης – η οποία αποτελείται από οκτώ εκθεσιακές ενότητες, με τις έξι πρώτες να είναι αφιερωμένες σε διαφορετικά επεισόδια και μάχες των Περσικών Πολέμων και τις δύο τελευταίες να αφορούν τον απόηχό τους στην εικονιστική τέχνη και την ιδεολογική τους σημασία – συγκαταλέγεται επίσης και μια μαρμάρινη επιγραφή από τη Βοιωτία στην οποία γίνεται αναφορά στους αγώνες που καθιέρωσαν οι Ελληνες μετά τη μάχη των Πλαταιών, στους οποίους τιμούνταν ο Δίας Ελευθέριος.