Τρεις ηθογράφοι

Δεν μπορώ να εξακριβώσω πότε στην Ελλάδα ο όρος «ηθογραφία» περιόρισε τη σημασία της, ώστε να σημαίνει έργα με ποιμένες, ποιμενίδες, αγρότες και ορεσίβιους. Τείνω να πιστεύω πως ήταν κάποια έργα που θα μας απασχολήσουν προσεχώς που κατέγραφαν τα ήθη και τους τρόπους ζωής σε μια παρανάγνωση της πραγματικότητας. Η αρχαιότατη, ήδη στον Ομηρο, λέξη «ήθος», «ήθεα ανδρών» σήμαινε, κατ’ αρχάς, τον τόπο, όχι τον γεωγραφικό μόνο, αλλά τον προσανατολισμένο. Τόπος με συγκεκριμένα σύνορα και συνάφεια των κατοίκων με κοινές τελετές, συνθήκες και γενικώς πάσης φύσεως θετικές ή αρνητικές σχέσεις. «Ηθεα Περσών» στον Ομηρο και στον Ηρόδοτο είναι οι τόποι και όχι οι συνήθειες των Περσών.