Στοχασμοί της συγκυρίας

Στο αριστούργημα του Αλμπι «Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ;» το καίριο θέμα είναι το θάρρος να αντιμετωπίσει κανείς την αλήθεια του βίου του, την αλήθεια της συνείδησής του που, συνήθως και επιτακτικά, κρύβεται. Ταμπουρώνεται, εξορίζεται για να δώσει χώρο και χρόνο ο εαυτός μας στη σύμβαση και τις εξωγενείς συνθήκες και τα κοινόχρηστα στερεότυπα. Δεν είναι, βέβαια, ανακάλυψη του Αλμπι η ανάγκη να δει κανείς χωρίς μάσκα, χωρίς ψιμύθια το πρόσωπό του στον καθρέπτη, γυμνό και κατάματα. Πάνω σε αυτή την επιστροφή στο εγώ στηρίχθηκε η ψυχανάλυση και ιδιαίτερα το περίφημο «ντιβάνι» του Φρόιντ, όπου ο αναλυόμενος «εμμέσει τον βίον», για να αναφερθούμε σε παλαιότερες προσπάθειες ενδοσκόπησης. Ενα από τα ωραιότερα κείμενα μιας τέτοιας αναζητήσεως του αληθινού μας προσώπου ήταν το έξοχο έργο του ρωμαίου αυτοκράτορα Μάρκου Αυρηλίου «Τα εις εαυτόν». Στο κατώφλι του θανάτου, χωρίς τότε καμιά περίπτωση να καταφύγει τότε σε εξομολόγο ιερέα ή ψυχαναλυτή, καταβυθίζεται στον εαυτό του, αφαιρώντας τα ενδύματα και μένοντας γυμνός, πέρα από μόδες, ιδεολογήματα, έξεις, κοσμήματα, επίπλωση, ακόμη και στέγη. Βέβαια, η ενδοσκόπηση θα ξετινάξει και όλα αυτά, θα αναζητήσει τους λόγους της αναζήτησης, κατά καιρούς, προσωπείων, καταφυγίων, τειχών, αλλά και επιρροών από στενούς οικογενειακούς περισπασμούς ή επαγγελματικές συνθήκες, φιλικές σχέσεις και συνύπαρξη με ομίλους και ανάλογους επαγγελματικούς, ιδεολογικούς και οικονομικούς χώρους και άτομα.