Από τον Μανουήλ Χρυσολωρά στο ντιζάιν

Υπάρχει κάτι ιδιαίτερο στην ιστορία της τυπογραφίας σε σχέση με την Ελλάδα. Η ανακάλυψη το σωτήριο έτος 1455 αναπαραγωγής κειμένων με κινητά στοιχεία, δύο μόλις χρόνια μετά την Αλωση της Βασιλεύουσας, του γεννημένου στο Μάιντς της Γερμανίας Ιωάννη Γουτεμβέργιου (1400-1468), με πρώτο δείγμα βιβλίου στην ευρωπαϊκή ιστορία τη Βίβλο, τυπωμένη και δεμένη σε 180 αντίτυπα, πέρασε στις ευημερούσες πόλεις των Παπών και των οικογενειακών δυναστειών της Ιταλίας, έφτασε στη Γαλλία του Φραγκίσκου Α’ και των διαδόχων του, διέσχισε τη Μάγχη και βρέθηκε στην Αγγλία, γνώρισε τις Φλάνδρες και τις Κάτω Χώρες και, διά των Αλπεων, μπήκε στην Ελβετία, προχώρησε στη Βαλτική και εν τέλει στη Ρωσία. Σε όλη αυτή τη διαδρομή διαρκείας μικρότερης του αιώνα, η τυπογραφία εξυπηρέτησε δογματικές χριστιανικές ανάγκες αφενός για την αντιμετώπιση της επέλασης της αναγεννησιακής Μεταρρύθμισης ως τη ματαίωσή της διά της επιβολής της Αντιμεταρρύθμισης με τη Σύνοδο του Τριδέντου (1545-1563) και αφετέρου για τη διαμόρφωση της έννοιας, των θεσμών και των αρχών διοίκησης του κράτους, σε τέτοιον βαθμό ώστε σύγχρονοι ιστορικοί κρίνουν πως η Ιστορία της νεότερης Ευρώπης αρχίζει περί το 1500. Και από τότε, η επιτάχυνση των τυπογραφικών τεχνικών και τεχνολογικών προόδων προσδιορίζει τη γραφή της Ιστορίας του κόσμου. Στην τυπογραφία παρέδωσαν το πνεύμα οι μοναχοί, αντιγραφείς χειρογράφων στα μοναστήρια, κλεισμένοι σε ιδιαίτερους χώρους αντιγραφής (scriptoria), υποχρεωμένοι να μη μιλούν κατά τη διάρκεια της εργασίας τους, υποχρεωμένοι να βάζουν τα χέρια τους δίκην στεφάνου στο κεφάλι τους προκειμένου να ζητήσουν από τον ραβδούχο επιβλέποντα κάποιο χειρόγραφο της χριστιανοσύνης και προσποιούμενοι ότι έκαναν εμετό όταν το χειρόγραφο προς διεκπεραίωση ήταν έργο ειδωλολάτρη («Αντιγραφείς και φιλόλογοι, το ιστορικό της παράδοσης των κλασικών κειμένων» των L.D. Reynolds – N.G. Wilson, έκδ. ΜΙΕΤ, 1981 και «Παρέγκλισις: ο Λουκρήτιος και οι απαρχές της νεωτερικότητας» του Stephen Greenblatt, εκδ. ΜΙΕΤ, 2018).