Το εύρος του Ξενόπουλου

Τη γόνιμη, από πολλές πλευρές, πνευματικές, κοινωνικές, οικονομικές, αλλά και ηθικές, περίοδο της ευρωπαϊκής ιστορίας ανάμεσα στο 1880 – 1910, περίοδο που μας προίκισε και με σπουδαία επιστημονικά επιτεύγματα, από τον ηλεκτρισμό ως την ανακάλυψη του DNA και τη θεμελίωση της θεωρίας της σχετικότητας, εποχή που η χειρουργική είχε ως όπλο τη φορμόλη και οι ουρανοί δέχθηκαν τα πρώτα «ιπτάμενα πουλιά», η λογοτεχνία, η τέχνη των εικαστικών, η μουσική, ο χορός δοκιμάζουν, και συχνά επιβάλλουν, νέες μορφές έκφρασης και αισθητικούς κανόνες. Είναι η εποχή του Βαν Γκογκ, του Ματίς, του Ροντέν, του εκφραστικού χορού και της ατονικής μουσικής. Και μόνο η έκδοση του αριστουργήματος του Προυστ «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο» και στο θέατρο ο πρώιμος υπερρεαλισμός του «Βασιλιά Υμπύ» του Ζαρρύ είναι αρκούντως στέρεα επιχειρήματα για τον χαρακτηρισμό της εποχής ως επαναστατικής.