Aξίες, συμμαχίες, τάξη, αξιοπιστία, ηθικό κύρος: οι λέξεις που χρησιμοποίησε ο πρόεδρος Μπάιντεν στην πρώτη ομιλία του για την εξωτερική πολιτική δεν πρέπει να ακούστηκαν καθόλου καλά στις διάφορες δικτατορίες του πλανήτη, ανοιχτές ή συγκαλυμμένες. Οπως δεν ακούστηκε καλά και η προειδοποίησή του ότι η Αμερική θα είναι πλέον παρούσα στην παγκόσμια σκηνή. Το δόγμα «Πρώτα η Αμερική», στο οποίο ορκιζόταν ο Ντόναλντ Τραμπ, δίνει τη θέση του στη δέσμευση ότι «η Αμερική επέστρεψε».

Ο Τζο Μπάιντεν δεν αναφέρθηκε ονομαστικά προχθές στην Τουρκία και τον πρόεδρο Ερντογάν, τον οποίο θαύμαζε ανοιχτά ο προκάτοχός του. O υπουργός του επί των εξωτερικών, όμως, έχει τονίσει ότι η Τουρκία «δεν συμπεριφέρεται ως σύμμαχος». Ο σύμβουλός του για την εθνική ασφάλεια έχει συνδέσει την Τουρκία με την Κίνα, τον σημαντικότερο γεωπολιτικό αντίπαλο των ΗΠΑ. Και ο ίδιος ο αμερικανός πρόεδρος τόνισε προχθές ότι η χώρα του θα υπερασπιστεί τη δημοκρατία παγκοσμίως.

Λίγο νωρίτερα, τούρκοι αξιωματούχοι επαναλάμβαναν τον ανυπόστατο ισχυρισμό τους ότι η Ουάσιγκτον ήταν πίσω από το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016. Είναι σαφές λοιπόν ότι η Αγκυρα ανησυχεί για την αλλαγή των τόνων στον Λευκό Οίκο και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Επειδή η δημοκρατία δεν καταλύεται μόνο στη Μιανμάρ ή στη Ρωσία, αλλά και στην Τουρκία: τελευταίο παράδειγμα η προσπάθεια του Ερντογάν να επιβάλει μη εκλεγμένο πρύτανη στο Πανεπιστήμιο του Βοσπόρου και η βίαιη καταστολή των αντιδράσεων των φοιτητών. Αλλά και επειδή η κυβέρνηση Μπάιντεν είναι αποφασισμένη να αποκαταστήσει τις σχέσεις της με την Ευρώπη – η οποία δεν βλέπει με καλό μάτι τις μεγαλοϊδεατικές βλέψεις του Ερντογάν, είτε στην Ανατολική Μεσόγειο είτε στη Μέση Ανατολή.

Πιεσμένος στο μέτωπο της οικονομίας, παγιδευμένος στη συμμαχία του με τους εθνικιστές, ο τούρκος πρόεδρος βλέπει τα αδιέξοδά του να πολλαπλασιάζονται. Και επιζητεί διέξοδο με ανοίγματα στην εξωτερική του πολιτική. Μένει να φανεί αν αυτά τα ανοίγματα θα αποδειχθούν ειλικρινή και διαρκή – ώστε να οδηγήσουν και σε λύσεις.