Αλιείς ιδεών

Εχω γεννηθεί και μεγαλώσει στην ελληνική επαρχία σε δύσκολους καιρούς. Πόλεμος, Κατοχή, Εμφύλιος, τραγωδίες, φτώχεια (συσσίτιο με την καραβάνα στην πείνα της Κατοχής), εκπαίδευση σε βομβαρδισμένα σχολεία ή σε εκκλησίες, όταν τα σχολεία είχαν γίνει φυλακές, με εξορίες συγγενών, φίλων, γειτόνων, με αβιταμίνωση και αδενίτιδες, παιδικές αρρώστιες πριν τα εμβόλια, χωρίς ίχνος καλλιτεχνικής ζωής (εκτός από τη θλιβερή μπάντα του Δήμου που παιάνιζε στις εθνικές εορτές και συνόδευε τις κηδείες των τοπικών αρχόντων). Μόνη πρόσβαση στην τέχνη, οι δύο ραδιοφωνικοί σταθμοί, ο κρατικός και ο Ενόπλων Δυνάμεων. Ιδρυθείς αυτός στον Εμφύλιο, για να εκπέμπει την εθνική προπαγάνδα. Παρόλ’ αυτά, υπήρχαν και εκπομπές τέχνης (λογοτεχνία, θέατρο, μουσική) που διακονούσαν σπουδαίοι πνευματικοί άνθρωποι (Ελύτης, Γκάτσος, Ντίμης Αποστολόπουλος στη φιλοσοφία, Καραντώνης, Μαμάκης στα θεατρικά θέματα). Η μόνη καταφυγή ενός νέου ανθρώπου που αναζητούσε μια επαφή με τον πολιτισμό. Βέβαια, ευγνωμοσύνη οφείλουμε και σε λίγους έξοχους δασκάλους που μας μυούσαν στην τέχνη και κατηύθυναν τις ανάγκες μας για πνευματική τροφή σε βιβλία. Τονίζω εδώ πως στην επαρχιακή πόλη που μεγάλωσα, ώσπου να μπω στο Πανεπιστήμιο, δεν υπήρχε δημόσια βιβλιοθήκη. Τα βιβλία που διαβάσαμε τα οφείλουμε σε φωτισμένους δασκάλους ή σε γονείς συμμαθητών μας που διέθεταν ιδιωτική βιβλιοθήκη. Ενας απ’ αυτούς κι εγώ, που είχα πατέρα εκπαιδευτικό, με μια πλούσια βιβλιοθήκη, η οποία είχε γίνει κοινόχρηστη για συμμαθητές και φίλους. Ηταν μια εποχή και μια γενιά που μεγάλωσε μέσα στο εμφύλιο μίσος, τη φτώχεια, τις στερήσεις, αλλά με μια αχόρταγη όρεξη για γνώση, το μόνο καταφύγιο. Οταν ακόμη και η άθληση γινόταν στον δρόμο με το κλωτσοσκούφι, το κυνηγητό και το κρυφτό! Μόνη απόδραση, το βιβλίο. Και οι ερεθισμοί για δημιουργική γραφή από τον εμπνευσμένο δάσκαλο.