Σύμβολο των μπιτ, είδωλο της αντικουλτούρας

Για την αμερικανική κουλτούρα και, ειδικότερα, το Σαν Φρανσίσκο, υπήρξε ένα σύμβολο. Ο Λόρενς Φερλινγκέτι, που έφυγε προχθές από τη ζωή σε ηλικία 102 ετών (γεννημένος στις 24 Μαρτίου 1919), βρέθηκε τη στιγμή που έπρεπε στο ποιητικό κίνημα της δεκαετίας του 1950. Δημοσίευσε τα πρώτα του ποιήματα στην τοπική επιθεώρηση «City lights» και με τον διευθυντή της, Πίτερ Μάρτιν, άνοιξαν το – ιστορικό πλέον – βιβλιοπωλείο City Lights Books το 1953. Σ’ αυτό και τις εκδόσεις του βρήκαν βήμα οι σημαντικότεροι ποιητές και μπιτ συγγραφείς. Εκεί ένωσε τις δυνάμεις του με τους Αλεν Γκίνσμπεργκ, Κένεθ Ρέξροθ και Τζακ Κέρουακ. Το περίφημο «Ουρλιαχτό» του πρώτου, για παράδειγμα, εκδόθηκε το 1956 ως Νο 4 στη σειρά των ποιητικών εκδόσεων τσέπης (με εισαγωγή του Κάρλος Γουίλιαμς Κάρλος). Την επόμενη χρονιά οι δυο τους οδηγήθηκαν στα δικαστήρια για προσβολή της δημοσίας αιδούς, αλλά κέρδισαν τη στήριξη από καλλιτέχνες και διανοουμένους. Το βιβλίο έγινε ανάρπαστο στις ΗΠΑ, για να ακολουθήσουν η «Βενζίνη» του Κόρσο, τα ποιήματα του Λαμαντία, τα πρώτα διηγήματα του Μπουκόφσκι, τα ποιήματα του Νίκανορ Πάρα και του Αντρέι Βοζνεσένσκι. Είδωλο της αντικουλτούρας, βαθύς γνώστης των εικαστικών, αλλά και αγαπημένος των αναγνωστών (το «Coney island of the mind» έφτασε κάποτε το ένα εκατομμύριο αντίτυπα). Πρόπερσι, στην επέτειο των 100 χρόνων του, κυκλοφόρησε το αυτοβιογραφικό «Little boy» (Doubleday), όπου επέστρεφε στην παιδική ηλικία, μεγάλους σταθμούς (συμμετείχε στην Απόβαση στη Νορμανδία), τις σπουδές Λογοτεχνίας στο Παρίσι, τις αυταπάτες του αμερικανικού ονείρου. Από τις τελευταίες συνεισφορές στα ελληνικά για το έργο του η ανθολογία «Εκατό χρόνια ποίηση» (24 γράμματα, 2019, μετ. Ρούμπη Θεοφανοπούλου) και η – πολύ καλή – μετάφραση του Χρίστου Αγγελακόπουλου στο «Τι είναι ποίηση;» (Bibliothèque, 2019): «Ποίηση είναι ό,τι θα κραυγάζαμε όταν θα/ φτάναμε σ’ ένα σκοτεινό δάσος/ στο μέσο του ταξιδιού της ζωής μας/ Τα ποιήματα είναι φλεγόμενα τόξα,/ τα ποιήματα είναι τόξα επιθυμίας,/ η ποίηση δίνει φωνή στην καρδιά./ Ποίηση είναι η αλήθεια που αποκαλύπτει/ όλα τα ψέματα, το πρόσωπο χωρίς μακιγιάζ…».