Τι περιμένουμε απ’ την ποίηση σε καιρούς κρίσης;

Με αφορμή τη μεθαυριανή Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης αναρωτιέμαι αν μπορούν οι ποιητές, σε εποχή κρίσης, να απευθυνθούν στην κοινωνία μέσα στην οποία ζουν. Αν ναι, τότε ο κόσμος θα τους ακούσει. Γιατί σε καιρούς κρίσης η ποίηση πρέπει να έχει την αποδοχή του λαού, αντί να περιχαρακώνεται σε μια μικρή παρέα ποιητών, κριτικών και αναγνωστών υψηλού αισθητισμού που γράφουν ή διαβάζουν ποίηση κοιτάζοντας τον καθρέφτη. Ο ποιητής σε ώρες πάνδημης κρίσης δεν γράφει για να κερδίσει την εύνοια του πλήθους ούτε για να αποκτήσει φήμη – εκτός αν είναι υπερόπτης, υπερφίαλος και μωροφιλόδοξος -, γράφει για να βοηθήσει τον αναγνώστη να μην εξοικειωθεί με τον φόβο, γράφει για να δείξει στον αναγνώστη πώς να αποκτήσει συνείδηση να δει πέρα από τα τρέχοντα. Ο Λόρενς Φερλινγκέτι, που θεωρείται ο πιο σημαντικός ποιητής της Ανατολικής Ακτής της Αμερικής, έλεγε πως πρέπει να αυξήσουμε τα ποσοστά της συνείδησης. Ο μόνος τρόπος να αλλάξουν οι ποιητές τον κόσμο, έλεγε, είναι να ανεβάσουν ψηλότερα τη συνείδηση του γενικού πληθυσμού. Κατά δε τον Χιλιανό Νικανόρ Πάρα, η ποίηση μας κάνει να διαβάζουμε σαν ποίηση πράγματα που πριν δεν διαβάζονταν ως ποίηση. Μεγάλοι και σπουδαίοι ποιητές και καλλιτέχνες είναι πάνω απ’ όλα άνθρωποι που μεταπλάθουν την προσωπική τους αγωνία σε συλλογική συνθήκη, ακούγοντας τον σφυγμό του κόσμου, χωρίς να παίρνουν αποστάσεις από την κοινωνία. Η Εμιλι Ντίκινσον, ο Γουόλντ Γουίτμαν, ο Σέζαρ Βαγέχο, ο Ναζίμ Χικμέτ, ο Πάμπλο Νερούδα, ο Γιάννης Ρίτσος, ο Μαχμούντ Ντάργουις, o Βίνσεντ βαν Γκογκ, ο Γιαννούλης Χαλεπάς, ο Μαρκ Ρόθκο, ο Τζάκσον Πόλοκ και πολλοί άλλοι δεν έγραφαν ούτε ζωγράφιζαν για να έχουν απήχηση στο πλατύ κοινό ούτε στόχευαν στην επιδοκιμασία του. Αποστολή τους ένιωθαν τη δημιουργία και απλώς δημιουργούσαν, δίνοντας λόγο, μορφή και σχήμα στο χάος. Γιατί μέσω του παραγόμενου έργου τους το τραγικό αποκτούσε υπόσταση και γινόταν κοινό κτήμα. Και εν τέλει δικαιώθηκαν από την Ιστορία.