Μπορούν να επανεκκινήσουν οι σχέσεις με τη Λιβύη;

Η επίσκεψη του έλληνα πρωθυπουργού στη Λιβύη προαναγγέλλει την επιστροφή στις επίσημες σχέσεις των δύο χωρών και είναι μια κίνηση που έπρεπε να γίνει. Μετά τη συναινετική ανάδειξη της νέας δίδυμης ηγεσίας από τον πρωθυπουργό Αμπντούλ Χαμίντ Νταμπέιμπα και τον επικεφαλής της προεδρίας Μοχάμεντ Μένφι, αναβαθμίζεται το ενδιαφέρον του γεωπολιτικού παιχνιδιού. Η Ελλάδα είναι φίλια χώρα, με θαλάσσια σύνορα που πρέπει να οριοθετήσει και μακρά περίοδο σημαντικών πολιτικών, οικονομικών σχέσεων και συμφερόντων που πρέπει να ενισχύσει, ιδιαίτερα σε μια εποχή αναγκαία για την ανοικοδόμηση της Λιβύης. Από το 2014 έως το 2021 – με αποκορύφωμα το 2019 – η Λιβύη βίωσε την πιο οδυνηρή φάση της εμφύλιας σύρραξης. Οι δύο εμπόλεμες πλευρές ήταν αφενός η αναγνωρισμένη από τον ΟΗΕ κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας (GNA) υπό τον Σάρατζ, με στρατιωτική υποστήριξη της Τουρκίας και μετριοπαθή κλίση της Γαλλίας και της Ιταλίας, και αφετέρου ο στρατάρχης Χαφτάρ, επικεφαλής του Λιβυκού Εθνικού Στρατού (LNA), καθώς και ο Ακίλα Σάλεχ, πρόεδρος της Εθνοσυνέλευσης, υποστηριζόμενοι από την Αίγυπτο, τη Ρωσία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Από το σκηνικό εμπλοκής των δυνάμεων απουσίασαν οι ΗΠΑ. Μετά τον πολιτικό διάλογο του Φεβρουαρίου 2021 που διευκόλυνε ο ΟΗΕ μεταξύ των δύο πλευρών («5+5»), διαμορφώθηκαν οι συνθήκες να ξεφύγει η χώρα από το εύθραυστο καθεστώς και τη σύρραξη, με μια πρώτη συμφωνία εκεχειρίας. Η νέα κυβέρνηση εθνικής συμφωνίας απολαύει της δέσμευσης όλων των αντιμαχόμενων πλευρών, ενώ εκ παραλλήλου ζητήθηκε η απομάκρυνση των ξένων δυνάμεων. Η Λιβύη αποκτά, μετά το 2014, ενοποιημένη εκτελεστική εξουσία με πρώτο στόχο τη σταθεροποίηση και επόμενο σταθμό του οδικού χάρτη τις εθνικές εκλογές τον Δεκέμβριο του 2021. Εάν μάλιστα, όπως υπογραμμίζουν τα αμερικανικά think tanks, η διοίκηση Μπάιντεν με εμπλοκή υποστηρίξει την τρέχουσα διαδικασία θα υπάρξει θετική εξέλιξη.  Η Ελλάδα είχε διαρρήξει τις σχέσεις με την κυβέρνηση της Τρίπολης όταν τον Νοέμβριο του 2019 ο Σάρατζ συνήψε με την Τουρκία το μνημόνιο οριοθέτησης υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ και, αντιδρώντας, το χαρακτήρισε άκυρο και ανυπόστατο. Ακολούθησε η απέλαση του λίβυου πρέσβη στην Αθήνα, επειδή δεν δημοσιοποίησε το περιεχόμενο του μνημονίου. Στη συνέχεια, με στόχο την ακύρωσή του, στράφηκε προς τις αντίπαλες δυνάμεις, τον Χαφτάρ και τον Σάλεχ, οι οποίοι δεν είχαν εξουσία ακύρωσης.